I. Obowiązek szkolenia – podstawa prawna
Przepis art. 2373 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p., zobowiązuje pracodawcę do zapewnienia pracownikom przeszkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz do prowadzenia okresowych szkoleń zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku, które zajmował u tego samego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę. Szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy powinny być wykonywane w czasie pracy i na koszt pracodawcy. W art. 2373 § 1 k.p. zabrania dopuszczania pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. W ramach szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, zgodnie z art. 2374 § 1 k.p., pracodawca jest zobowiązany zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac.
Kodeks pracy w art. 211 pkt 1 zobowiązuje pracownika do znajomości przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz do uczestniczenia w szkoleniu i instruktażu z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy a także do poddawania się wymaganym egzaminom sprawdzającym. Zgodnie z art. 2374 § 3 k.p. pracownik jest zobowiązany potwierdzić na piśmie zapoznanie się z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Ewentualna odmowa potwierdzenia zapoznania się z przepisami nie zwalnia pracownika od znajomości i przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Twierdzenie to, potwierdza wyrok SN z dnia 19 kwietnia 2006 r., II PK 304/05, OSNP 2007, nr 7–8, poz. 103 „Odmowa potwierdzenia przez pracownika na piśmie, że został zapoznany z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, nie jest równoznaczne z odmową ich przestrzegania”.
Szczegółowe zasady prowadzenia szkolenia oraz wzorcowe programy, w tym programy instruktażu stanowiskowego, a także wzór Karty szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy zamieszczone są w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 z późn. zm.) – dalej r.s.b.h.p.
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.