Jak ustalić wyższy limit godzin nadliczbowych i gdzie należy wpisać postanowienia?

W przypadku, gdy pracodawca jest zobowiązany do wprowadzenia regulaminu pracy lub u pracodawcy obowiązuje układ zbiorowy pracodawca powinien roczny limit godzin nadliczbowych zapisać w regulaminie lub układzie zbiorowym.

W sytuacji, gdy pracodawca nie ma obowiązku wprowadzenia regulaminu pracy lub nie obowiązują u niego postanowienia układu zbiorowego wówczas limit ten powinien zostać określony w umowie o pracę.

W odniesieniu do metod ustalania wyższego limitu należy zwrócić uwagę, że przeważa pogląd, zgodnie z którym limit ten może być określony na maksymalnym poziomie 416 godzin na rok.

Jednak jak przyjrzymy się różnym stanowiskom prezentowanym w praktyce i w teorii nie zawsze pogląd ten możemy interpretować i stosować w sposób jednoznaczny. A więc przypatrzmy się poszczególnym wariantom.

Jak ustalić roczny limit godzin nadliczbowych?

Pytanie wydaje się proste, a po odpowiedź powinniśmy sięgnąć do przepisów o czasie pracy.

Art. 129 § 1 k.p. wskazuje normę dobową i przeciętnie tygodniową w przeciętnym pięciodniowym tygodniu pracy.

Norma dobowa (co do zasady) - 8 godzin na dobę.

Norma średniotygodniowa - 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy.

Czytaj: Godziny nadliczbowe - przekroczenie dobowej i tygodniowej normy czasu pracy

 

Dodatkowo art. 131 § 1 k.p. określa normę tygodniową czasu pracy, która łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekroczyć przeciętnie 48 godzin.

Wobec powyższych konstrukcji prawnych wiemy, że czas pracy pracownika razem z nadgodzinami nie może przekroczyć na tydzień przeciętnie 48 godzin, a przeciętna norma tygodniowa wynosi 40 godzin. W roku mamy 52 tygodnie. W konsekwencji wyliczenie maksymalnej liczby godzin nadliczbowych będzie wyglądało następująco:

52 x 8 = 416

Czy limit godzin nadliczbowych na poziomie 416 godzin jest prawidłowy?

Limit 416 godzin nadliczbowych w skali roku jest kwestionowany, dlatego należy przy ustalaniu limitu mieć też na uwadze inne przesłanki, które umożliwiają pracodawcy jego podwyższenie do maksymalnej górnej granicy.

Co do zasady praktyka i piśmiennictwo wyraża pogląd, że roczny limit nadgodzin może być ustalony na poziomie 416 nadgodzin (52 tygodnie w roku x 8 godzin ponad limit 40 godzin pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy).

Jednak z uwagi na stanowisko MPiPS oraz PIP, która wskazała na inny sposób ustalania limitu nadgodzin rocznych powstają wątpliwości jak prawidłowo tą granicę określić uwzględniając katalog nieobecności usprawiedliwionych.

Zgodnie ze stanowiskiem GIP oraz MPiPS limit 416 godzin nadliczbowych w skali roku nie zawsze będzie prawidłowy, gdyż przy jego obliczeniu musimy pamiętać jeszcze o innych uprawnieniach wynikających z przepisów prawa pracy w tym o prawie do urlopu i innych absencjach.

Zgodnie ze stanowiskiem MPiPS z dnia 13 listopada 2008 r., sygnatura DPR-III-079-612/TW/08 w sprawie ustalania rocznego limitu pracy w nadgodzinach, pracodawca może ustalić limit nadgodzin w skali roku na poziomie:

  • 384 godzin dla pracowników, którzy mają prawo do 20 dni urlopu w danym roku kalendarzowym,
  • 376 godzin dla pracowników, którzy mają prawo do 26 dni urlopu.

W pewien sposób wpływ wykorzystywania urlopu wypoczynkowego na ustalenie powyższego limitu potwierdził też GIP w swoim stanowisku z dnia 7 grudnia 2009 r. w sprawie limitu godzin nadliczbowych kierowców sygn. GPP-417/501-4560-12/09/PE/RP.(...)

Chcesz wiedzieć więcej o ustalaniu limitów godzin nadliczbowych? Sprawdż>>> 

Konsekwencje błędnych ustaleń i decyzji pracodawcy

Art. 281 k.p. stanowi, że pracodawca, który narusza m.in. przepisy o czasie pracy podlega karze grzywny od 1000 do 30.000 zł.

Reasumując:

W obecnym stanie prawnym zarówno MPiPS jak i GIP wydały stanowiska, w których określają roczne górne limity nadgodzin.

Oba stanowiska wskazują na konieczność uwzględnienia katalogu nieobecności usprawiedliwionych w tym m.in. urlopów wypoczynkowych, co prowadzi do wniosku, że do pracowników wykorzystujących urlopy wypoczynkowe należy stosować obniżony roczny limit godzin nadliczbowych. 

Chcesz być na bieżąco? Zajrzyj do Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych