Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.
Co do zasady stroną reprezentującą pracowników podczas konsultacji przeprowadzanych z pracodawcą jest zakładowa organizacja związkowa lub osoby przez nią wybrane. Jeżeli u pracodawcy jest powołana komisja bezpieczeństwa i higieny pracy, konsultacje mogą być prowadzone w ramach tej komisji. U pracodawcy wykonującego działalność gospodarczą, zatrudniającego co najmniej 50 pracowników, do konsultacji powołuje się tzw. radę pracowników, której tryb powołania i zakres funkcjonowania określa ustawa z dnia 7 kwietnia 2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz. U. Nr 79, poz. 550 z późn. zm.) - dalej u.i.p.p.k.
W przypadku mniejszych przedsiębiorstw (zatrudniających do 50 pracowników), w których nie działają organizacje związkowe, pracodawca powinien sam określić tryb wyboru przedstawiciela (przedstawicieli) pracowników oraz przeprowadzania z nim (nimi) konsultacji.
W myśl art. 23711a § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. pracodawca niezależnie od tego, ile osób zatrudnia, jest obowiązany konsultować z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkie działania związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, w szczególności dotyczące:
1) zmian w organizacji pracy i wyposażeniu stanowisk pracy, wprowadzania nowych procesów technologicznych oraz substancji i preparatów chemicznych, jeżeli mogą one stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników,
2) oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywaniu określonych prac oraz informowania pracowników o tym ryzyku,
3) tworzenia służby bhp lub powierzania wykonywania zadań tej służby innym osobom oraz wyznaczania pracowników do udzielania pierwszej pomocy, a także wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników,
4) przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego,
5) szkolenia pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Wyjątkowo, u pracodawcy, u którego została powołana komisja bezpieczeństwa i higieny pracy, tj. u pracodawcy zatrudniającego powyżej 250 pracowników, konsultacje te, zgodnie z art. 23711a § 5 k.p. mogą być przeprowadzane w ramach tej komisji.
W zakładach pracy prowadzących działalność gospodarczą, zatrudniających co najmniej 50 pracowników, na podstawie przepisów u.i.p.p.k., pracodawca powinien powołać tzw. radę pracowników, w skład której wchodzą pracownicy wybrani w wyborach zorganizowanych przez pracodawcę. Z radą pracowników pracodawca konsultuje:
1) stan, strukturę i przewidywane zmiany zatrudnienia oraz działania mające na celu utrzymanie poziomu zatrudnienia,
2) działania, które mogą powodować istotne zmiany w organizacji pracy lub podstawach zatrudnienia.
Ponadto, jeżeli u pracodawcy nie działa komisja bhp, z przedstawicielami pracowników działającymi w radzie pracowników można konsultować działania związane z bhp.
W mniejszych zakładach pracy, tj. takich, w których zatrudnionych jest mniej niż 50 osób, pracodawca może zwrócić się do pracowników, aby sami wyznaczyli osobę (lub osoby), z którą (którymi) będzie konsultował działania związane z bezpieczeństwem i higieną pracy. W przypadku, gdyby pracownicy nie potrafili sami dojść do porozumienia i wyznaczyć swojego przedstawiciela/przedstawicieli, pracodawca może zgodnie z u.i.p.p.k. przeprowadzić wybory, w których pracownicy będą mogli wybrać jednego (lub kilku) ze zgłoszonych uprzednio kandydatów.
Po każdej z przeprowadzonych konsultacji powinien powstać protokół dokumentujący przyjęte ustalenia.
Zgodnie z art. 23711a k.p. przedstawiciele pracowników nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych konsekwencji w związku z prowadzonymi przez siebie konsultacjami.
Więcej na ten temat w Serwisie BHP.