Kiedy pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu okolicznościowego?

Dziecko urodziło się 28 czerwca 2009 r. Dnia 13 maja 2010 r. Sąd rejonowy Wydział Rodzinny i Nieletnich wydał wyrok wykluczający ojcostwo męża matki...

Dziecko urodziło się 28 czerwca 2009 r. Dnia 13 maja 2010 r. Sąd rejonowy Wydział Rodzinny i Nieletnich wydał wyrok wykluczający ojcostwo męża matki dziecka. Wyrok uprawomocnił się 4 czerwca 2010 r. Pracownik, a zarazem biologiczny ojciec dziecka zwrócił się do pracodawcy o udzielenie mu 2 dni urlopu okolicznościowego (akt urodzenia dziecka został sprostowany w pozycji - imię i nazwisko ojca dziecka 26 czerwca 2010 r.).
Czy pracodawca może udzielić pracownikowi żądanych 2 dni oraz czy może udzielić urlopu ojcowskiego pomimo, że dziecko ukończyło rok życia 28 czerwca 2010 r.?
Pracownik uważa że sytuacja jego powinna być potraktowana w sposób wyjątkowy, ponieważ terminy nie zostały zachowane bez jego winy (długie oczekiwanie na rozprawę sądową).

 

Pracodawca może w przedstawionym przypadku udzielić pracownikowi tzw. urlopu okolicznościowego w związku z urodzeniem dziecka, ale nie ma niestety możliwości udzielania mu urlopu ojcowskiego.

Sytuacje, w których pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pracownikowi tzw. urlopu okolicznościowego, czyli zwolnienia od pracy w związku z niecodziennymi wydarzeniami, które wystąpiły w jego życiu osobistym, zostały uregulowane w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. Nr 60, poz. 281) - dalej r.u.n. Przepisy te nakazują m.in. zwolnić pracownika od pracy na czas obejmujący 2 dni - w razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy.
Pracodawca udzielając pracownikowi zwolnienia od pracy z wymienionych powyżej powodów musi przede wszystkim pamiętać o tym, jaki jest podstawowy cel i istota tej instytucji. W praktyce często pojawia się pytanie w jakim terminie pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownikom przedmiotowego zwolnienia. Zdarza się, że pracownicy wnioskują o zwolnienie po pewnym czasie od zaistnienia okoliczności mogących je uzasadniać. Należy wówczas pamiętać, że zwolnienia udziela się pracownikowi w celu umożliwienia mu bezpośredniego uczestnictwa we wskazanych w r.u.n. niecodziennych wydarzeniach mających miejsce w jego życiu osobistym. Termin zwolnienia musi więc zwykle pozostawać z nimi w ścisłym związku. Ocena sytuacji każdorazowo należy jednak do pracodawcy. Przepisy nie stawiają w tym wypadku ograniczeń terminowych w udzielaniu zwolnienia od pracy. Wskazują jedynie, jaki jest jego cel. W mojej ocenie w przedstawionym przypadku, z uwagę na specyfikę sytuacji, pracodawca może więc udzielić pracownikowi przedmiotowego zwolnienia.
Inaczej natomiast przedstawia się sprawa w odniesieniu do urlopu ojcowskiego. Instytucję urlopu ojcowskiego wprowadziła do przepisów ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p., ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 237, poz. 1654). Prawo do niego przysługuje pracownikowi-ojcu od dnia 1 stycznia 2010 r., a na mocy przepisów przejściowych jego wymiar wynosi w 2010 r. 1 tydzień.
Jak wynika z art. 182³ § 1 k.p., pracownik-ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia. Jak wynika z tej regulacji, pracownik-ojciec może wykorzystać przysługujący mu urlop ojcowski w dowolnym momencie w pierwszym roku życia dziecka. Nie ma natomiast od tej zasady żadnych wyjątków, które umożliwiałyby udzielenie pracownikowi urlopu ojcowskiego w przedstawionym przypadku.