Jakie dodatkowe świadczenia z tego tytułu jest zobowiązany wypłacić pracodawca?
Jeśli pracownik ma zapewniony inny dzień wolny od pracy w zamian za pracę w niedzielę, to nie przysługują mu co do zasady dodatkowe roszczenia. Przepisy regulujące pracę w niedziele dotyczą zarówno pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy, jak i w niepełnym, np. 3/4 etatu.
Pracownikowi zatrudnionemu w niedzielę pracodawca obowiązany jest zapewnić inny dzień wolny od pracy w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli. Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w ustalonym terminie dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę, pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego, a w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w tym terminie - 100% dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w niedzielę (art. 15111 § 1 i 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy; tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm., dalej k.p).. Praca w niedzielę może w pewnych sytuacjach odbywać się na warunkach pracy w godzinach nadliczbowych. Ma to miejsce w dwóch przypadkach. W pierwszym, gdy pracownik miał zaplanowaną pracę w niedzielę i dodatkowo wyniknęła w tym dniu konieczność pracy w godzinach nadliczbowych. W drugim, gdy pracownik nie miał zaplanowanej pracy w niedzielę, ale pracodawca zlecił mu w tym dniu pracę na warunkach pracy w godzinach nadliczbowych.
Pracownikowi, który pracował w niedzielę w wymiarze przekraczającym obowiązującą go dobową normę czasu pracy przysługuje normalne wynagrodzenie za godziny nie przekraczające obowiązującej go dobowej normy czasu pracy wraz z dodatkiem za godziny przepracowane ponad tę normę w wysokości 50% wynagrodzenia. Pracodawca może też udzielić pracownikowi zamiast dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych w niedzielę dodatkowe wolne godziny. Natomiast, jeśli praca w niedzielę miała miejsce w drugim przypadku, to pracodawca obowiązany jest zapewnić mu inny dzień wolny od pracy w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli. Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w ustalonym terminie dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę, pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego, a w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w tym terminie - 100% dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w niedzielę (art. 15111 § 1 i 2 k.p.).
W razie nie udzielenia przez pracodawcę w okresie rozliczeniowym innego dnia wolnego od pracy w zamian za dozwoloną pracę świadczoną w niedzielę lub święto pracownikowi przysługuje za każdą godzinę takiej pracy tylko jeden dodatek przewidziany w art. 15111 § 2 lub § 3 k.p., czyli 100% (uchwała SN z dnia 15 lutego 2006 r., II PZP 11/05, OSNP 2006, nr 11-12, poz. 170).
W zakładach pracy, w których praca odbywa się w niedziele, pracownik powinien korzystać co najmniej raz na 4 tygodnie z niedzieli wolnej od pracy (art. 15112 k.p.). Nie dotyczy to pracowników zatrudnionych w systemie pracy weekendowej, określonym w art. 144 k.p. Niedziela wolna od pracy powinna być z góry ustalona w rozkładzie czasu pracy. Pracodawca, który nie przestrzega powyższego obowiązku naraża się na odpowiedzialność za wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
Magdalena Oleksyn - specjalista z zakresu prawa pracy