Wniosek o objaśnienie prawne skierowany przez rzecznika małych i średnich przedsiębiorców do Ministra Pracy i Polityki Społecznej pismem z 29 lipca 2019 r., dotyczył prawidłowego rozumienia i stosowania art. 17 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Rzecznik MŚP poprosił o wskazanie, czy pracodawca jest uprawniony do samodzielnej kontroli stanu trzeźwości pracownika lub wyrywkowej kontroli tego stanu np. z użyciem alkomatu bez udziału właściwego organu. W piśmie zawarty był również wniosek o objaśnienie prawne dotyczące art. 221b ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy poprzez wskazanie, czy dane dotyczące stanu trzeźwości pracownika są danymi osobowymi o stanie zdrowia, a zatem, czy ich przekazanie możliwe jest wyłącznie z inicjatywy pracownika.
Czytaj również: Pracodawca będzie mógł prewencyjnie badać nie tylko trzeźwość, ale i obecność innych środków>>
Kłopoty interpretacyjne po komunikacie UODO
Wniosek o objaśnienie prawne był odpowiedzią na komunikat Urzędu Ochrony Danych Osobowych z 27 czerwca 2019 r., w którym urząd stwierdził, że badanie trzeźwości może być zainicjowane wyłącznie przez pracownika, a sama informacja o stanie trzeźwości jest informacją o stanie zdrowia oraz że nie ma podstawy prawnej, która umożliwiłaby pracodawcom samodzielną kontrolę pracowników alkomatem. W takim wypadku zgoda pracownika jest niezbędna do przekazania i przetwarzania pozyskanych danych.
Taka interpretacja przepisów wykluczyła w zasadzie wyrywkowe lub prewencyjne badanie pracowników, które było do tej pory powszechną praktyką, szczególnie w zakładach pracy o podwyższonym stopniu bezpieczeństwa oraz znajdowała potwierdzenie w orzeczeniach sądowych.
Sprawdź również książkę: Kodeks pracy. Wynagrodzenia, urlopy i czas pracy. Pracownicze plany kapitałowe. Ochrona zatrudnienia i świadectwa pracy. Organizacje pracodawców, zwią ebook >>
Czekając na zmianę prawa
Na prośbę przedstawicieli przedsiębiorców rzecznik małych i średnich przedsiębiorców powołał Zespół roboczy ds. kontroli trzeźwości w miejscu pracy funkcjonujący przy Radzie Przedsiębiorców powołanej przez Rzecznika. Prace zespołu ukierunkowane były na pożądane przez pracodawców zmiany legislacyjne, które miały rozwiać aktualnie istniejące wątpliwości co do dopuszczalności samodzielnej kontroli trzeźwości pracowników przez pracodawców w miejscu pracy. W posiedzeniu inauguracyjnym zespołu wzięli udział przedstawiciele Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Głównego Inspektoratu Pracy, Ministerstwa Cyfryzacji, Stowarzyszenia Praktyków Ochrony Danych, a także przedstawiciele pracodawców branży transportowej, budowlanej i magazynowej.
- Już drugi rok prowadziliśmy prace merytoryczne w imieniu przedsiębiorców o zmianę przepisów, które umożliwiłaby im prowadzenie prewencyjnych kontroli alkomatem. Włożyliśmy wiele pracy i wysiłku, aby projekt ustawy jak najszybciej ujrzał światło dzienne. W tym czasie powołaliśmy zespół roboczy ds. kontroli trzeźwości w miejscu pracy przy Radzie Przedsiębiorców, wysłaliśmy ponad 50 pism do poszczególnych ministerstw i urzędów. Cieszę się, że realizowane przez nas działania przynoszą efekty – powiedział Adam Abramowicz, rzecznik małych i średnich przedsiębiorców.
- Biuro Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców z zaangażowaniem pracowało nad tym, żeby pojawiła się podstawa prawna, która określi procedurę badania trzeźwości w miejscu pracy zarówno na żądanie pracodawcy, jak i samego pracownika. Obecnie nie ma takich przepisów w porządku prawnym – powiedział dr n. pr. Marek Woch, Dyrektor Generalny w Biurze Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców.
