Ile godzin należy oddać pracownikowi za pracę w godzinach nadliczbowych w sobotę?

Ile godzin pracodawca powinien oddać pracownikowi zatrudnionemu w ramach przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy za pracę w godzinach nadliczbowych w sobotę?

Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.

Za pracę w sobotę jako w dniu wolnym od pracy (z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy) pracodawca powinien oddać pracownikowi cały dzień wolny do końca okresu rozliczeniowego, niezależnie od liczby faktycznie przepracowanych w tym dniu godzin. Jeśli pracownik przepracowałby więcej godzin niż obowiązująca go norma dobowa, pracodawca powinien wypłacić mu za każdą godzinę normalne wynagrodzenie wraz z 50% dodatkiem albo udzielić czasu wolnego od pracy - na wniosek pracownika w wymiarze 1:1, bez takiego wniosku w wymiarze 1,5 godziny do 1 godziny przepracowanej.
Pracownikowi, który ze względu na konieczność pracy w godzinach nadliczbowych wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy (art. 1513 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p.
Dzień wolny powinien zostać udzielony w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym miała miejsce praca w dniu wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy i przysługuje pracownikowi bez względu na liczbę faktycznie przepracowanych godzin nadliczbowych. Jeśli więc pracownik przepracował w taki dzień np. 5 godzin, powinien otrzymać w zamian cały dzień wolny od pracy. Ponadto nie może to się odbyć ze stratą w wynagrodzeniu pracownika.
Nieudzielenie dnia wolnego w zamian za pracę w dniu wolnym wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy może być spowodowane niemożnością uzgodnienia z pracownikiem terminu takiego dnia, pracą w dniu wolnym przypadającym pod koniec okresu rozliczeniowego lub rozwiązaniem umowy o pracę przed upływem okresu rozliczeniowego. Praca w dniu wolnym od pracy wynikającym z pięciodniowego tygodnia pracy powoduje powstanie godzin nadliczbowych, nawet jeśli nie został przekroczony wymiar czasu pracy obowiązujący w danym okresie rozliczeniowym.
W sytuacji, gdy pracodawca nie udzielił pracownikowi dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w dniu wolnym, pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie powiększone o dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia (art. 1511 § 2 k.p.). Jeśli jednak np. pracownik zatrudniony w podstawowym czasie pracy w danym dniu przepracował 10 godzin, to za dwie ostatnie godziny należy mu się normalne wynagrodzenie z dodatkiem 50% (art. 151¹ § 1 pkt 2 k.p.). Jeśliby te godziny przypadały w porze nocnej, dodatek ten wynosiłby 100% wynagrodzenia.
Praca w godzinach nadliczbowych może być rekompensowana, w miejsce dodatkowego wynagrodzenia, czasem wolnym od pracy. Możliwość taka dotyczy pracowników, którzy wykonywali pracę w godzinach nadliczbowych we wszystkich systemach czasu pracy. Czas wolny od pracy może być udzielany wszystkim pracownikom, łącznie z osobami na stanowiskach kierowniczych. Czas taki nie przysługuje jednak pracownikom zarządzającym w imieniu pracodawcy zakładem pracy, nawet gdy praca w godzinach nadliczbowych była świadczona w niedzielę lub święto. Udzielenie czasu wolnego od pracy w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych może mieć miejsce albo na wniosek pracownika, albo bez tego wniosku, z inicjatywy pracodawcy.
Wniosek pracownika powinien mieć formę pisemną i może zawierać propozycję terminu, w którym chce on odebrać czas wolny od pracy. Ostatecznie jednak, termin ten jest uzgadniany z pracodawcą, z tym że nie powinien on przypadać później niż do końca okresu rozliczeniowego, w którym świadczona była praca ponadwymiarowa. Pracodawcy mogą rekompensować pracownikom pracę w godzinach nadliczbowych bez ich wniosku. W takim przypadku czasu wolnego udziela się w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych. Termin czasu wolnego udzielonego z inicjatywy pracodawcy powinien przypadać nie później niż do końca danego okresu rozliczeniowego (art. 151² § 2 k.p.).
Rekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych czasem wolnym od pracy nie może powodować obniżenia należnego pracownikowi wynagrodzenia za pracę w danym miesiącu.

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.