Gdy pracownica zostaje matką - o uprawnieniach rodzicielskich na pierwszym Śniadaniu Kadrowym

Jakie obowiązki ma pracodawca względem pracownikarodzica? Czy są uprawnienia, na które pracodawca nie musi wyrażać zgody? Czy spóźniony wniosek o urlop rodzicielski jest dla pracodawcy wiążący? Czy zawsze można zrezygnować z urlopu rodzicielskiego? Na te m.in. pytania można było znaleźć odpowiedzi podczas marcowego HR Breakfast poświęconego zagadnieniom związanym z uprawnieniami rodzicielskimi pracowników.

Nowa inicjatywa wydawnictwa Wolters Kluwer w postaci śniadania kadrowego spotkała się z ogromnym zainteresowaniem. Spotkanie poprowadziły ekspertki Doradztwa Kadrowego Centrum Pomocy Profesjonalisty wydawnictwa Wolters Kluwer – Maria Sobieska wraz z Anną Sokołowską. Zagadnienia związane z uprawnieniami rodzicielskimi usystematyzowały one i podzieliły na:

- uprawnienia przysługujące w okresie ciąży,

- uprawnienia związane z urodzeniem dziecka (urlopy i inne zwolnienia),

- uprawnienia związane z ochroną stosunku pracy,

- uprawnienia związane z ograniczeniami w obszarze czasu pracy,

- uprawnienia wynikające z przepisów BHP.

Ekspertki podkreślały, że z każdym z powyższych uprawnień pracownika skorelowany jest obowiązek pracodawcy do wykonania obowiązku wynikającego z przepisu prawa.

Ustawa z 28 maja 2013 r. (Dz. U. z 2013 r., poz. 675), która weszła w życie 17 czerwca 2013 r., nowelizująca m.in. ustawę z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 1502) – dalej k.p., wprowadziła wiele zmian w dotychczas istniejącym systemie uprawnień związanych z rodzicielstwem. Największym osiągnięciem wydaje się wprowadzenie możliwości sprawowania opieki nad nowo narodzonym dzieckiem przez 52 tygodnie w roku, przy pojedynczym porodzie. Z faktem urodzenia dziecka skorelowane jest uprawnienie do:

- urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego,

- urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu dodatkowego na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego.

Skorzystanie z powyższych uprawnień daje podstawę do naliczenia i otrzymania przez osoby uprawnione świadczenia pieniężnego – zasiłku macierzyńskiego. Pracownica, zgodnie z art. 180 § 3 k.p., nie więcej niż sześć tygodni (dotychczas były to co najmniej dwa tygodnie) urlopu macierzyńskiego może wykorzystać przed przewidywaną datą porodu, a pozostałą część urlopu macierzyńskiego, którego nie wykorzystała przed porodem, może wykorzystać aż do wyczerpania limitu urlopu macierzyńskiego przysługującego w wymiarze podstawowym.

Pracownica, nie później niż 14 dni po porodzie, może złożyć pisemny wniosek o udzielenie jej, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze, a bezpośrednio po takim urlopie – urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze (art. 179¹ k.p.). Pracodawca jest zobligowany uwzględnić taki wniosek. W przypadku gdy pracownica w terminie do 14 dni po porodzie złoży wniosek o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego, będzie mogła w późniejszym terminie zrezygnować z wykorzystania tych urlopów i wrócić do pracy (art. 179² § 1, art. 179³ § 1 k.p.).

Na podstawie wspomnianej ustawy nowelizującej został wprowadzony zupełnie nowy urlop – urlop rodzicielski. Bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze pracownikowi przysługuje urlop rodzicielski w wymiarze 26 tygodni. Jego długość jest stała i nie jest uzależniona od żadnych dodatkowych przesłanek, np. liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Można z niego skorzystać bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze. Urlop rodzicielski przysługuje pracownicy i pracownikowi–ojcu dziecka.

Ekspertki podkreślały, że dodatkowy urlop macierzyński może być udzielony jednorazowo lub w dwóch częściach, które muszą przypadać po sobie. Natomiast w odniesieniu do urlopu rodzicielskiego może on być udzielony jednorazowo albo nie więcej niż w trzech częściach, jednak żadna z tych części nie może być krótsza niż osiem tygodni; muszą one przypadać jedna po drugiej i stanowić wielokrotność tygodnia.

 

Tematów do omówienia było wiele. Ekspertki zwracały uwagę przede wszystkim na problemy, które występują w związku ze stosowaniem powyższych przepisów. Spotkanie praktycznie było formą szkolenia z prawa pracy, podczas którego uczestnicy mieli okazję przedstawić również swoje problemy w omawianym obszarze i uzyskać poradę eksperta. Chwilami dyskusje na sali były burzliwe. Kiedy bowiem dochodzi do rozmowy o interpretacji przepisów prawa pracy, okazuje się, że nie wszystko jest takie oczywiste.

Śniadanie kadrowe poprowadziły ekspertki Doradztwa Kadrowego Centrum Pomocy Profesjonalisty wydawnictwa Wolters Kluwer (od lewej): Anna Sokołowska, Maria Sobieska.

Uczestnicy śniadania mieli okazję zapoznać się z Serwisem Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. W trakcie przerwy zainteresowani mogli też zajrzeć do serwisu w wersji on-line, aby poznać jego pełen zakres tematyczny.

Uczestnicy śniadania kadrowego poświęconego najważniejszym problemom, z jakimi spotykają się kadrowcy w obszarze uprawnień rodzicielskich pracowników.

Przerwa była okazją do dyskusji, jak również zapoznania się z ofertą wydawnictwa z obszaru prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Dla uczestników śniadania przygotowane zostały specjalne rabaty na zakup książek.

W trakcie przerwy uczestnicy mogli również indywidualnie porozmawiać z ekspertkami Doradztwa Kadrowego Centrum Pomocy Profesjonalisty wydawnictwa Wolters Kluwer.