1. Jak będą obliczane emerytury kapitałowe?
Osoby, które przystąpiły do OFE, od 2009 r. dostaną emerytury z dwóch filarów: w pierwszego, czyli z ZUS oraz z drugiego, czyli z otwartych funduszy emerytalnych.
Nowe zasady obliczania emerytur są stosowane od 1 stycznia 2009 r.
Dotychczas znany był tylko nowy sposób obliczania emerytur, ustalanych na podstawie zgromadzonych składek w pierwszym filarze, czyli na indywidualnym koncie emerytalnym w ZUS. A zatem emerytury osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., po uzyskaniu przez nich wieku emerytalnego (60 lat-kobieta i 65 – mężczyzna) są obliczone przez podzielenie kwoty zwaloryzowanych zewidencjonowanych składek na koncie emerytalnym w ZUS przez statystyczne średnie dalsze trwanie życia osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego (z art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm. - dalej u.e.r.f.u.s.).
Nowa u.e.k. przewiduje dwa rodzaje emerytur z II filara: okresową i dożywotnią.
Do wyliczenia emerytury zarówno z ZUS jak i z OFE są używane tablice ze statystycznym dalszym trwaniem życia ogłaszane przez prezesa GUS do, do 31 marca każdego roku. Dane w nich zawarte są podstawą przyznawania nowych emerytur na podstawie wniosków złożonych od 1 kwietnia do 31 marca następnego roku kalendarzowego.
2. Emerytura okresowa
Prawo do okresowej emerytury kapitałowej ma osoba, która ukończy 60 lat i zgromadzi na rachunku w II filarze emerytalnym co najmniej tyle, ile wynosi kwota dwudziestokrotności dodatku pielęgnacyjnego (obecnie - 3263 zł.).
Adresatami emerytur okresowych są tylko kobiety; mężczyźni po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego (65 lat) nabędą od razu prawo do emerytury dożywotniej.
Prawo do tej emerytury kapitałowej wygaśnie w trzech sytuacjach:
- w razie śmierci osoby, która należała do OFE,
- na dzień przed ukończeniem przez nią 65 lat
- w razie wyczerpania środków zgromadzonych w OFE.
O śmierci członka OFE oraz o wyczerpaniu środków na jego koncie fundusz emerytalny niezwłocznie informuje ZUS.
3. Emerytura dożywotnia
Prawo do dożywotniej emerytury kapitałowej nabywa osoba, która spełnia dwa warunki: ukończy 65 lat oraz jeśli kwota jej hipotetycznej emerytury wyniesie co najmniej połowę kwoty dodatku pielęgnacyjnego. Dzisiaj jest to 81,58 zł. Dożywotnie emerytury kapitałowe będą wypłacana najwcześniej od 2014 r.
Wysokość hipotetycznej emerytury ustala się na podobnych zasadach jak nową emeryturę z FUS: dzieląc składkę zgromadzoną na koncie w funduszu przez statystyczne dalsze trwanie życia osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.
4. Gdy za mało jest środków na koncie w OFE
Jeśli osoba będąca członkiem OFE, która wystąpiła z wnioskiem o okresową emeryturę kapitałową albo o emeryturę dożywotnią, nie zgromadziła w II filarze odpowiednio: kwoty odpowiadającej dwudziestokrotności zasiłku pielęgnacyjnego albo wyliczona jej hipotetyczna emerytura jest niższa niż połowa zasiłku pielęgnacyjnego, wówczas fundusz emerytalny przekaże zgromadzone przez nią składki do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W tej sytuacji prawo do emerytury kapitałowej nie będzie ustalane; nie będzie też wyliczana jej wysokość.
Środki ubezpieczonego zgromadzone w II filarze będą przekazane na jej konto w ZUS. Ich kwota ustalona na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku o ustalenie prawa do emerytury, nie wcześniej jednak niż na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc od którego zostanie przyznana emerytura, powiększy kwotę składek będących podstawą obliczenia emerytury z ZUS.
Uwaga!
Dopiero, gdy składki wpłyną do ZUS, będzie je można zaewidencjonować na koncie ubezpieczonego.
5. ZUS obliczy i wypłaci obydwie emerytury: z FUS i OFE
Prawo do emerytury kapitałowej, okresowej jak i dożywotniej oraz ich wysokość ustala ZUS, w drodze decyzji. Tak samo jak jest przy emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczony najpierw musi złożyć w ZUS wniosek o ustalenie prawa do emerytury członka OFE.
Ważne!
Złożenie wniosku o emeryturę kapitałową oznacza jednocześnie złożenie wniosku o emeryturę z FUS przyznawaną na podstawie art. 24 u.e.r.f.u.s., czyli po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, wynoszącego 60 lat- dla kobiety oraz 65 lat – dla mężczyzny.
Zasada ta działa również wówczas, gdy ZUS ustala z urzędu prawo do emerytury z FUS na podstawie art. 24a u.e.r.f.u.s. Chodzi w nim o emeryturę przyznawaną renciście, który osiągnął wiek uprawniający do emerytury. W tej sytuacji ZUS również z urzędu ustali prawo do emerytury kapitałowej.
6. Wyliczenie okresowej emerytury kapitałowej
Wszczęcie postępowania z urzędu na podstawie art. 24a u.e.r.f.u.s., nawet przed osiągnięciem wieku 65 lat przez ubezpieczonego oznacza również wszczęcie postępowania o emeryturę okresową. Wówczas ZUS zawiadomi OFE o tym, że jego członek złożył wniosek o ustalenie prawa do emerytury z II filara. Jeśli ZUS ustala prawo do emerytury z FUS z urzędu, na podstawie art. 24a u.e.r.f.u.s., wtedy zawiadamia fundusz o miesiącu, od którego zostanie przyznana okresowa emerytura kapitałowa. W takiej sytuacji OFE informuje ZUS o kwocie środków zgromadzonych na rachunku członka, na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku o emeryturę z FUS albo na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego zostanie przyznana emerytura.
ZUS na podstawie tych informacji ustala prawo do okresowej emerytury kapitałowej i jej wysokość, pod warunkiem oczywiście, że na koncie w II filarze ubezpieczony zgromadzi co najmniej 3263 zł.
Wysokość okresowej emerytury kapitałowej otrzymuje się przez podzielenie podanej przez OFE kwotę środków zgromadzonych na rachunku w II filarze ostatniego dnia miesiąca przed miesiącem przyznania emerytury, przez statystyczne średnie dalsze trwania życia, o którym mowa w art. 26 u.e.r.f.u.s.
ZUS po przyznaniu prawa do okresowej emerytury kapitałowej i obliczy jej wysokość, to informuje o tym otwarty fundusz emerytalny.
Otwarty fundusz emerytalny co miesiąc będzie przekazywał na wskazany odrębny rachunek bankowy ZUS środki na wypłatę okresowej emerytury kapitałowej.
Jeśli tego nie zrobi albo przekaże środków za mało, ZUS obciąży z tytułu tej wierzytelności rachunek bankowy otwartego funduszu emerytalnego.
Ważne!
ZUS nie ustali prawa do okresowej emerytury kapitałowej, jeśli ubezpieczony zgromadził na koncie w OFE mniej niż dwudziestokrotność kwoty zasiłku pielęgnacyjnego.
Jeśli emeryt zgromadził na swoim koncie w II filarze mniej niż 3263 zł, wówczas OFE przesyła środki do ZUS. Ten ostatni zaewidencjonuje je na koncie emerytalnym ubezpieczonego, jakby to była jego składka emerytalna. Powiększą one kwotę składek zgromadzonych na koncie w ZUS, które stanowią podstawę do obliczenia emerytury z ZUS (oczywiście na nowych zasadach).
Osoby, które przystąpiły do OFE, od 2009 r. dostaną emerytury z dwóch filarów: w pierwszego, czyli z ZUS oraz z drugiego, czyli z otwartych funduszy emerytalnych.
Nowe zasady obliczania emerytur są stosowane od 1 stycznia 2009 r.
Dotychczas znany był tylko nowy sposób obliczania emerytur, ustalanych na podstawie zgromadzonych składek w pierwszym filarze, czyli na indywidualnym koncie emerytalnym w ZUS. A zatem emerytury osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., po uzyskaniu przez nich wieku emerytalnego (60 lat-kobieta i 65 – mężczyzna) są obliczone przez podzielenie kwoty zwaloryzowanych zewidencjonowanych składek na koncie emerytalnym w ZUS przez statystyczne średnie dalsze trwanie życia osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego (z art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm. - dalej u.e.r.f.u.s.).
Nowa u.e.k. przewiduje dwa rodzaje emerytur z II filara: okresową i dożywotnią.
Do wyliczenia emerytury zarówno z ZUS jak i z OFE są używane tablice ze statystycznym dalszym trwaniem życia ogłaszane przez prezesa GUS do, do 31 marca każdego roku. Dane w nich zawarte są podstawą przyznawania nowych emerytur na podstawie wniosków złożonych od 1 kwietnia do 31 marca następnego roku kalendarzowego.
2. Emerytura okresowa
Prawo do okresowej emerytury kapitałowej ma osoba, która ukończy 60 lat i zgromadzi na rachunku w II filarze emerytalnym co najmniej tyle, ile wynosi kwota dwudziestokrotności dodatku pielęgnacyjnego (obecnie - 3263 zł.).
Adresatami emerytur okresowych są tylko kobiety; mężczyźni po ukończeniu powszechnego wieku emerytalnego (65 lat) nabędą od razu prawo do emerytury dożywotniej.
Prawo do tej emerytury kapitałowej wygaśnie w trzech sytuacjach:
- w razie śmierci osoby, która należała do OFE,
- na dzień przed ukończeniem przez nią 65 lat
- w razie wyczerpania środków zgromadzonych w OFE.
O śmierci członka OFE oraz o wyczerpaniu środków na jego koncie fundusz emerytalny niezwłocznie informuje ZUS.
3. Emerytura dożywotnia
Prawo do dożywotniej emerytury kapitałowej nabywa osoba, która spełnia dwa warunki: ukończy 65 lat oraz jeśli kwota jej hipotetycznej emerytury wyniesie co najmniej połowę kwoty dodatku pielęgnacyjnego. Dzisiaj jest to 81,58 zł. Dożywotnie emerytury kapitałowe będą wypłacana najwcześniej od 2014 r.
Wysokość hipotetycznej emerytury ustala się na podobnych zasadach jak nową emeryturę z FUS: dzieląc składkę zgromadzoną na koncie w funduszu przez statystyczne dalsze trwanie życia osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.
4. Gdy za mało jest środków na koncie w OFE
Jeśli osoba będąca członkiem OFE, która wystąpiła z wnioskiem o okresową emeryturę kapitałową albo o emeryturę dożywotnią, nie zgromadziła w II filarze odpowiednio: kwoty odpowiadającej dwudziestokrotności zasiłku pielęgnacyjnego albo wyliczona jej hipotetyczna emerytura jest niższa niż połowa zasiłku pielęgnacyjnego, wówczas fundusz emerytalny przekaże zgromadzone przez nią składki do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W tej sytuacji prawo do emerytury kapitałowej nie będzie ustalane; nie będzie też wyliczana jej wysokość.
Środki ubezpieczonego zgromadzone w II filarze będą przekazane na jej konto w ZUS. Ich kwota ustalona na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku o ustalenie prawa do emerytury, nie wcześniej jednak niż na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc od którego zostanie przyznana emerytura, powiększy kwotę składek będących podstawą obliczenia emerytury z ZUS.
Uwaga!
Dopiero, gdy składki wpłyną do ZUS, będzie je można zaewidencjonować na koncie ubezpieczonego.
5. ZUS obliczy i wypłaci obydwie emerytury: z FUS i OFE
Prawo do emerytury kapitałowej, okresowej jak i dożywotniej oraz ich wysokość ustala ZUS, w drodze decyzji. Tak samo jak jest przy emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ubezpieczony najpierw musi złożyć w ZUS wniosek o ustalenie prawa do emerytury członka OFE.
Ważne!
Złożenie wniosku o emeryturę kapitałową oznacza jednocześnie złożenie wniosku o emeryturę z FUS przyznawaną na podstawie art. 24 u.e.r.f.u.s., czyli po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, wynoszącego 60 lat- dla kobiety oraz 65 lat – dla mężczyzny.
Zasada ta działa również wówczas, gdy ZUS ustala z urzędu prawo do emerytury z FUS na podstawie art. 24a u.e.r.f.u.s. Chodzi w nim o emeryturę przyznawaną renciście, który osiągnął wiek uprawniający do emerytury. W tej sytuacji ZUS również z urzędu ustali prawo do emerytury kapitałowej.
6. Wyliczenie okresowej emerytury kapitałowej
Wszczęcie postępowania z urzędu na podstawie art. 24a u.e.r.f.u.s., nawet przed osiągnięciem wieku 65 lat przez ubezpieczonego oznacza również wszczęcie postępowania o emeryturę okresową. Wówczas ZUS zawiadomi OFE o tym, że jego członek złożył wniosek o ustalenie prawa do emerytury z II filara. Jeśli ZUS ustala prawo do emerytury z FUS z urzędu, na podstawie art. 24a u.e.r.f.u.s., wtedy zawiadamia fundusz o miesiącu, od którego zostanie przyznana okresowa emerytura kapitałowa. W takiej sytuacji OFE informuje ZUS o kwocie środków zgromadzonych na rachunku członka, na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku o emeryturę z FUS albo na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego zostanie przyznana emerytura.
ZUS na podstawie tych informacji ustala prawo do okresowej emerytury kapitałowej i jej wysokość, pod warunkiem oczywiście, że na koncie w II filarze ubezpieczony zgromadzi co najmniej 3263 zł.
Wysokość okresowej emerytury kapitałowej otrzymuje się przez podzielenie podanej przez OFE kwotę środków zgromadzonych na rachunku w II filarze ostatniego dnia miesiąca przed miesiącem przyznania emerytury, przez statystyczne średnie dalsze trwania życia, o którym mowa w art. 26 u.e.r.f.u.s.
ZUS po przyznaniu prawa do okresowej emerytury kapitałowej i obliczy jej wysokość, to informuje o tym otwarty fundusz emerytalny.
Otwarty fundusz emerytalny co miesiąc będzie przekazywał na wskazany odrębny rachunek bankowy ZUS środki na wypłatę okresowej emerytury kapitałowej.
Jeśli tego nie zrobi albo przekaże środków za mało, ZUS obciąży z tytułu tej wierzytelności rachunek bankowy otwartego funduszu emerytalnego.
Ważne!
ZUS nie ustali prawa do okresowej emerytury kapitałowej, jeśli ubezpieczony zgromadził na koncie w OFE mniej niż dwudziestokrotność kwoty zasiłku pielęgnacyjnego.
Jeśli emeryt zgromadził na swoim koncie w II filarze mniej niż 3263 zł, wówczas OFE przesyła środki do ZUS. Ten ostatni zaewidencjonuje je na koncie emerytalnym ubezpieczonego, jakby to była jego składka emerytalna. Powiększą one kwotę składek zgromadzonych na koncie w ZUS, które stanowią podstawę do obliczenia emerytury z ZUS (oczywiście na nowych zasadach).