Tak orzekł Sąd Najwyższy w wyroku z 3 marca 2010 r. w sprawie przedsiębiorcy, który prowadził jednoosobową działalność i był ubezpieczony w ZUS. Zaraz po otwarciu firmy zachorował i poszedł na zwolnienie lekarskie, na którym przebywał z przerwami przez 9 lat.

Na czas absencji ustanowił pełnomocników, którzy prowadzili firmę w jego imieniu. Podczas kontroli ZUS jednak odkrył, że w podczas trwania zwolnień, przedsiębiorca podpisał kilkadziesiąt rachunków do umów zleceń. ZUS uznał więc, że pracował gdy był chory i zażądał zwrotu świadczeń za niemal cały czas pobierania zasiłku chorobowego.

Przedsiębiorca odwołał się od decyzji ZUS do sądu, ale ten je oddalił, twierdząc że przedsiębiorca faktycznie świadczył pracę. Przedsiębiorca złożył apelację, ale i sąd II instancji ją oddalił.

Przedsiębiorca złożył więc skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego i tam znalazł uznanie dla swoich racji. SN argumentował, że z 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej wynikają dwie niezależne przesłanki negatywne pobierania zasiłku chorobowego: wykonywanie pracy zarobkowej w czasie zwolnienia lekarskiego i wykorzystywanie go niezgodnie z jego celem. Do utraty prawa do zasiłku wystarczy jedna z nich.

[-DOKUMENT_HTML-]

Orzecznictwo SN przyjmuje wąską wykładnię „wykonywania pracy zarobkowej” uznając, że wszelka aktywność zarobkowa w czasie pobierania zasiłku powoduje jego utratę. Od tej zasady mogą istnieć odstępstwa, uzasadnione zwłaszcza sporadycznym i formalnym charakterem czynności ubezpieczonego lub ich niezbędnością dla kontynuacji działalności gospodarczej, np.: związane z zatrudnianiem pracowników, opłacanie czynszu itp. Możliwość uznania, że nie dochodzi do utraty prawa do zasiłku chorobowego przy aktywności zmierzającej do osiągnięcia zarobku podczas zwolnienia występuje jednak tylko wówczas, gdy ma ona charakter incydentalny i wymuszony okolicznościami.

Sąd II instancji powołał się na orzeczenie SN z 5 kwietnia 2005 r., I UK 370/04, zgodnie z którym, pracą zarobkową, której wykonywanie w czasie choroby powoduje utratę prawa do zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego, jest każda aktywność zmierzająca do osiągnięcia zarobku, choćby nawet polegająca na czynnościach nieobciążających w istotny sposób organizmu przedsiębiorcy i zarazem pracownika pozostającego na zwolnieniu. Jednak w tej konkretniej sprawie cytowane orzeczenie nie znajduje ono zastosowania, bo dotyczyło ono pracownika, który na zwolnieniu prowadził jednocześnie firmę. I to pozbawiło go pracowniczych świadczeń chorobowych.

SN zarzucił też sądowi II instancji, że nie dokonał interpretacji art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej i ustaleń faktycznych, które mogłyby stanowić podstawę oceny, czy czynności ubezpieczonego uznane w decyzji ZUS za powód utraty prawa do zasiłku chorobowego, miały charakter incydentalny i wymuszony okolicznościami, czy nie, podczas gdy sporadyczność i charakter tych czynności muszą wynikać z ustaleń faktycznych dokonanych przez sądy pierwszej i drugiej instancji.

Wyrok Sądu Najwyższego z 6 lutego 2008 r., II UK 10/07 (sygn. akt III UK 71/09)