Czy zniesienie obowiązkowych badań lekarskich dla nowych pracowników odciąży pracodawców?

Zniesienie od 1 kwietnia obowiązkowych badań wstępnych pracowników, to dobra wiadomość dla pracodawców.- Nowelizacja przyczyni się do optymalizacji kosztów pracodawców, którzy zobowiązani są opłacać w całości koszty badań lekarskich, a także inne koszty z nimi związane mówi Dorota Olczak,doradca w zakresie optymalizacji składek na ubezpieczenia społeczne w firmie Inventage Polska.

Od 1 kwietnia zniknął obowiązek kierowania każdego nowego pracownika na obowiązkowe badania lekarskie. Wcześniej każdy zatrudniony na podstawie umowy o pracę musiał udać się na badania wstępne – zwolnione były tylko te osoby, które podejmowały pracę u tego samego pracodawcy na podstawie umowy o pracę w ciągu 30 dni od wygaśnięcia poprzedniej umowy. Dzięki zmianom wprowadzonym w Kodeksie Pracy, od kwietnia również osoby zatrudniane w nowym miejscu nie będą musiały udawać się na badania, jeśli przedstawią aktualne orzeczenie lekarskie pod warunkiem, iż warunki pracy na nowym stanowisku nie różnią się od tych w poprzednim miejscu pracy, a od zakończenia poprzedniej pracy minął nie więcej niż miesiąc.

Czytaj: Nowe zasady przeprowadzania wstępnych badań lekarskich

Jak czytamy w art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy, obowiązek objęcia  pracowników profilaktyczną opieką zdrowotną spoczywa na pracodawcach. Art. 22 ustawy precyzuje, że pracodawca ponosi również koszty związane z badaniami profilaktycznymi pracownika. Aby przestrzegać przepisów, pracodawca musi zadbać o kierowanie pracowników na badania wstępne, okresowe i kontrolne, przechowywanie orzeczeń lekarskich, czuwanie nad terminowością badań oraz egzekwowanie od pracowników ich wykonywania. Jako że badania przeprowadzane są na ogół w czasie pracy, pracodawca zobowiązany jest udzielić pracownikowi zwolnienia na ten czas (pracownik zachowuje przy tym prawo do wynagrodzenia). Jeśli zaistnieje konieczność przejazdu na badania do innej miejscowości, pracownikowi przysługują należności na pokrycie kosztów przejazdu na takich samych zasadach, na jakich rozliczane są podróże służbowe. Jeśli natomiast badania wykażą objawy wskazujące na powstawanie choroby zawodowej, pracodawca powinien przenieść pracownika do innej pracy, nie narażającej go na działanie czynnika chorobotwórczego. W przypadku gdy przeniesienie to wiąże się z obniżeniem wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje dodatek wyrównawczy przez okres maksymalnie 6 miesięcy. 

- Istnieją również mniej oczywiste koszty związane z badaniami profilaktycznymi, np. koszt poszerzonych badań profilaktycznych zleconych przez lekarza, koszty ponownego badania przeprowadzonego na podstawie odwołania od orzeczenia lekarskiego, koszty okresowych badań lekarskich dla osób, z którymi rozwiązano umowę o pracę, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie jej takimi badaniami w związku z zatrudnianiem jej przez pracodawcę w warunkach narażenia na czynniki szkodliwe. Nowe zapisy niewątpliwie wpłyną na obniżenie kosztów ponoszonych przez pracodawców zatrudniających nowych pracowników, nie tylko tych wynikających z pokrycia rachunku za samo badanie lekarskie, ale również kosztów pozostałych - prognozuje Dorota Olczak.

Po stronie pracownika leży tylko obowiązek terminowego poddania się badaniom, który jednak bardzo ciężko jest wyegzekwować: pracownicy rzadko zdają sobie sprawę, iż niewykonanie badań stanowi ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych i może skutkować utratą uprawnień do wykonywania pracy. - Zgodnie z art. 229 § 4 Kodeksu Pracy pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego, stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku pracy – mówi Dorota Olczak. Najlepszą metodą na zapobieganie tego typu sytuacjom jest pisemne informowanie pracowników o konieczności i terminie wykonania badań i o konsekwencjach wynikających z uchylania się od tego obowiązku. Jeśli to nie zadziała, można wykorzystać takie środki dyscyplinujące jak: niedopuszczenie pracownika do pracy, wymierzenie kary porządkowej, a w ostateczności rozwiązanie stosunku pracy na podstawie art. 52 § 1 pkt. 3 z powodu utraty uprawnień. Podstawę prawną regulującą zasady medycyny pracy stanowi ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. 97, nr 96, poz. 593 ) i rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie Pracy.

Żródło: informacja prasowa Inventage Polska Sp. z o.o., stan z dnia 22 czerwca 2015 r.