Odpowiedź
Wymóg użytkowania w zakładzie pracy obuwia roboczego może być podyktowany względami technicznymi, sanitarnymi lub bezpieczeństwem pracy. W przypadku pracowników zatrudnionych w instytucjach kontrolnych, podmiotach leczniczych, jak również zajmujących się utrzymywaniem porządku i bezpieczeństwa publicznego zakład produkcyjny powinien stosować zasadę, zgodnie z którą pracodawca jest obowiązany przydzielać niezbędną odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej osobom wykonującym krótkotrwałe prace albo czynności inspekcyjne, w czasie których ich własna odzież może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu, a także ze względu na bezpieczeństwo wykonywania tych prac lub czynności. Rolą pracodawcy będzie podjęcie decyzji, czy w ramach obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa pracowników służb kontrolnych, medycznych czy zajmujących się utrzymywaniem porządku publicznego zasadne jest udostępnienie odzieży i obuwia roboczego.
Uzasadnienie
Na pracodawcy ciąży szerokie spektrum obowiązków z zakresu technicznego bezpieczeństwa pracy, mających na celu ochronę zdrowia i życia pracowników, jak również pracobiorców świadczących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy. Zapewnienie należytego poziomu bezpieczeństwa odnosi się nie tylko do osób zatrudnionych w zakładzie pracy niezależnie od podstawy zatrudnienia. Zgodnie z art 304 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1666) - dalej k.p., obowiązek zapewnienia właściwych warunków pracy odnosi się również do uczniów i studentów w ramach zajęć realizowanych na ternie zakładu pracy. Z przepisu art 304 § 4 k.p. wynika obowiązek stosowania środków niezbędnych do zapewnienia ochrony zdrowia i życia osobom mającym dostęp do miejsc, w których świadczona jest praca, które nie biorą udziału w procesie pracy.
W praktyce nie można wykluczyć sytuacji, w której na terenie zakładu pracy znajdzie się inspektor PIP prowadzący czynności kontrolne, pracownik podmiotu leczniczego czy policjant. Obowiązki pracodawcy w zakresie technicznego bezpieczeństwa pracy dotyczą również tych osób. Zgodnie z art. 304[4] k.p., pracodawca jest obowiązany przydzielać niezbędną odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej osobom wykonującym krótkotrwałe prace albo czynności inspekcyjne, w czasie których ich własna odzież może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu, a także ze względu na bezpieczeństwo wykonywania tych prac lub czynności. Uwzględniając brzmienie przywołanego przepisu należy uznać, że pracodawca powinien zadbać o zapewnienie takim osobom niezbędnej odzieży roboczej – w tym obuwia, jeżeli czynności podejmowane przez osoby z zewnątrz będą realizowane w miejscach, w których występujące zagrożenia uzasadniają stosowanie takich środków.
Przepis art. 304[4] k.p. odwołuje się tylko do względów bezpieczeństwa osób wykonujących krótkotrwałe prace albo czynności inspekcyjne. Zasada udostępniania odzieży, w tym obuwia roboczego powinna mieć zastosowanie również do przypadków podyktowanych względami technologicznymi lub wymaganiami sanitarnymi.
Wiele zależy od konkretnego przypadku. Trudno oczekiwać, że pracownik pogotowia udzielający pierwszej pomocy poszkodowanemu w wypadku przy pracy w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia będzie w pierwszej kolejności zajmował się zmianą obuwia. Należy ponadto pamiętać, że zasada niedopuszczania do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego wynikająca z art. 237[9] k.p. dotyczy osób świadczących pracę na rzecz pracodawcy, a nie przedstawicieli służb zewnętrznych.
Sebastian Kryczka, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.
Odpowiedzi udzielono: 2 grudnia 2016 r.
