Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP
Czy w formularzu ZUS IWA w komórce "Ilość wypadków przy pracy" uwzględnia się wypadki powstałe w szczególnych okolicznościach, np. przy odbywaniu praktyki absolwenckiej w rozumieniu ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich?
Odpowiedź
Informacja o liczbie wypadków przy pracy umieszczana w formularzu ZUS IWA powinna odnosić się do ogólnej liczby wypadków przy pracy, które miały miejsce w roku, za który informacja jest przekazywana. Należy uwzględnić liczbę wypadków, jakim ulegli pracownicy, jak również wypadki, w których poszkodowanymi były inne osoby podlegające ubezpieczeniu wypadkowemu. Jeśli osoba poszkodowana w wypadku w szczególnych okolicznościach nie była objęta ubezpieczeniem wypadkowym, nie podlega uwzględnieniu w informacji ZUS IWA – tym bardziej, że wypadek przy pracy i wypadek w szczególnych okolicznościach to dwa odrębnie zdefiniowane zdarzenia prawne.
Uzasadnienie
Każdy rodzaj działalności wiąże się z ryzykiem wystąpienia negatywnych następstw, także wypadków przy pracy. Liczba takich zdarzeń nie jest prywatną sprawą pracodawców. Płatnicy, którzy spełniają łącznie następujące kryteria:
byli zgłoszeni nieprzerwanie w ZUS jako płatnicy składek na ubezpieczenie wypadkowe od dnia 1 stycznia do 31 grudnia roku, za który składana jest informacja i co najmniej jeden dzień w styczniu następnego roku,
w roku, za który składana jest informacja, zgłaszali do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych,
byli wpisani do rejestru REGON w dniu 31 grudnia roku, za który jest składana informacja ZUS IWA,
przekazują informację o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe ZUS IWA za dany rok kalendarzowy. Druk takiej informacji stanowi załącznik nr 4 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29.11.2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (Dz.U. z 2016 r. poz. 1005). W informacji ZUS IWA należy podać dane w zakresie:
- liczby poszkodowanych w wypadkach przy pracy – ogółem,
- liczby poszkodowanych w wypadkach przy pracy – śmiertelnych i ciężkich.
W praktyce płatnik może mieć wątpliwość, czy w zakresie liczby poszkodowanych w wypadkach podawać tylko informacje o osobach poszkodowanych mających status pracowników – a więc zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, czy również o osobach świadczących pracę na innej podstawie, np. umów cywilnoprawnych czy nabywających umiejętności praktyczne w ramach praktyk absolwenckich uregulowanych w ustawie z 17.07.2009 r. o praktykach absolwenckich (Dz.U. Nr 127, poz. 1052). Przyjmuje się, iż w informacji ZUS IWA należy wpisać liczbę poszkodowanych ogółem, które miały miejsce w roku, za który jest składana informacja. W odniesieniu do pracowników uwzględnia się poszkodowanych w wypadkach, które zostały w rejestrze wypadków zarejestrowane nie wcześniej niż 1 stycznia i nie później niż 31 grudnia danego roku. Uwzględnia się też pozostałe osoby podlegające ubezpieczeniu wypadkowemu, poszkodowane w wypadkach przy pracy, jeśli karta wypadku sporządzona została nie wcześniej niż w dniu 1 stycznia i nie później niż 31 grudnia roku objętego informacją ZUS IWA.
Zagadnienie wypadków w szczególnych okolicznościach regulują przepisy ustawy z 30.10.2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz.U. z 2013 r. poz. 737) - dalej u.z.w.s.o. Do tego rodzaju wypadków zalicza się różne zdarzenia wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć wymienione w katalogu zawartym w art. 2 u.z.w.s.o. Oceniając kwestię umieszczania przez płatników w informacji ZUS IWA danych o liczbie wypadków w szczególnych okolicznościach, wydaje się, iż nie ma podstaw do ich uwzględniania, jeśli poszkodowani nie są objęci ubezpieczeniem wypadkowym. Wypadek w szczególnych okolicznościach jest inną kategorią zdarzenia niż wypadek przy pracy i podlega odrębnym regulacjom prawnym w zakresie klasyfikacji oraz trybu postępowania w związku ze zdarzeniem.
Sebastian Kryczka, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP
Odpowiedzi udzielono: 16 listopada 2016 r.