Czy resortowi pracy uda się zachęcić Polaków do oszczędzania na IKE?

Niewielu Polakw myśli o gromadzeniu pieniędzy na indywidualnych kontach emerytalnych na dodatkową przyszłą emeryturę. Warto wiedzieć, że dodatkową zachętą do gromadzenia środkw na IKE jest fakt, że środki na nim zgromadzone nie podlegają tzw. podatkowi Belki. Aby zwiększyć zainteresowanie tą formą zabezpieczenia swojej przyszłości finansowej wśrd Polakw, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej chce podnieść limit rocznej wpłaty na IKE do prawie 10 tys. zł.

Wprowadzona w 2004 r. w życie ustawa o indywidualnych kontach emerytalnych w założeniu miała zachęcić Polaków do oszczędzania pieniędzy na dobrowolną, dodatkową emeryturę. Jednak już po krótkim czasie okazało się, że ówczesne optymistyczne szacunki rządu, że na koniec 2005 r. 2-3 mln Polaków będzie posiadać indywidualne konta emerytalne, okazały się mrzonką. Dane Komisji Nadzoru Finansowego wskazują, że według stanu na 2007 r. Polacy posiadali jedynie 915 tys. indywidualnych kont emerytalnych, na których zgromadzono 1,8 mld zł. Oznacza to, że zaledwie 8% z 15,5 mln pracujących Polaków posiada indywidualne konto emerytalne. Choć w stosunku do czerwca 2006 r. liczba prowadzonych rachunków wzrosła o prawie 33%, to w pierwszym półroczu 2007 r. otwarto blisko 4 razy mniej IKE niż w analogicznym okresie roku poprzedniego.

Powyższe dane dowodzą wyjątkowo słabego rozwoju dodatkowego, indywidualnego oszczędzania na cele emerytalne nie tylko pod względem ilości uczestników IKE, ale także skali oszczędności emerytalnych. Być może wynika to z niskiej świadomości i wiedzy, ale część z nas nie martwi się o to, co będzie za 20-30 lat. To błąd, bowiem wiadomo, że pieniądze otrzymywane z otwartych funduszy emerytalnych i ZUS będą stanowić około 30-40% ostatniego wynagrodzenia. Aby więc nie doznać przykrej niespodzianki przy przechodzeniu na emeryturę, warto zadbać o zgromadzenie dodatkowych środków właśnie na indywidualnym koncie emerytalnym. Zachętą do tego jest ponadto fakt, że w przeciwieństwie do środków pieniężnych gromadzonych w bankowych lokatach, pieniądze gromadzone na IKE są zwolnione od 19% podatku od zysków kapitałowych, tzw podatku Belki.

Aby zachęcić Polaków do oszczędzania na IKE Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przygotowało i skierowało do konsultacji społecznych projekt zmian w ustawie o indywidualnych kontach emerytalnych. Według propozycji resortu pracy roczny limit wpłat na IKE miałby wzrosnąć z 1,5-krotności średniego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej do trzykrotności tej płacy. W praktyce oznacza to, że rocznie można byłoby wpłacić na IKE 9,56 tys. zł. Limit wpłat na IKE w 2008 r. wynosi 4055,12 zł.

Zmianie mają ulec także zasady wypłacania środków zgromadzonych na IKE. W świetle obecnie obowiązujących przepisów oszczędzający na IKE przed ukończeniem 60 lat, chcąc skorzystać ze zgromadzonych na koncie emerytalnym pieniędzy, musi rozwiązać umowę dotyczącą oszczędzania. Otrzymuje wtedy zwrot całości zgromadzonych środków. Zamrożenie zgromadzonych pieniędzy i niemożność ich wypłaty w razie np. przypadków losowych jest jednym z elementów, które niewątpliwie zniechęca do założenia IKE. W myśl rządowego projektu możliwa będzie wypłata części zgromadzonych środków, bez konieczności likwidacji konta. Od wypłaconych pieniędzy będzie trzeba jednak zapłacić podatek od dochodów kapitałowych.

Zmiany proponowane przez rząd zostały pozytywnie przyjęte przez Business Centre Club i Polską Konfederację Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”. Przedsiębiorcy zrzeszeni w PKPP „Lewiatan” uważają, że szczególnie ważną jest propozycja zwiększenia rocznego limitu wpłat na IKE oraz uelastycznienie zasad zwrotu i wypłaty środków z IKE poprzez umożliwienie częściowego ich zwrotu i wypłaty w ratach. W praktyce zdarzają się sytuacje losowe, które w pełni uzasadniają „naruszenie” oszczędności, nawet tych przeznaczonych na przyszłe emerytury. Dlatego przedsiębiorcy z „Lewiatana” podzielają pogląd, że umożliwienie ratalnej wypłaty zgromadzonych na IKE środków powinno zwiększyć zainteresowanie korzystaniem z tej formy oszczędzania. PKPP „Lewiatan’ zasygnalizowała ponadto konieczność uszczegółowienia zasad wypłat ratalnych i sprecyzowania użytego w projekcie sformułowania „rozpoczął wypłatę w ratach” (art. 34 ust. 4 projektu zmiany ustawy o IKE).

W związku z proponowanym brzmieniem wskazanych wyżej przepisów powstaje bowiem wątpliwość, czy rozpoczęcie wypłaty w ratach oznacza moment dokonania wypłaty pierwszej raty, czy też moment złożenia wniosku o dokonanie wypłaty, a może dokonanie odpowiednich czynności przez instytucję finansową celem uruchomienia środków do wypłaty.

Przedsiębiorcy z PKPP „Lewiatan” postulują ponadto wydłużenie (do co najmniej 30 dni) terminu realizacji wypłaty części środków z IKE, co jest niezbędne z uwagi na konieczność każdorazowego przeanalizowania możliwości realizacji tego rodzaju wniosku. Za niezbędne uważają również wskazanie minimalnej i maksymalnej wysokości dopuszczalnych wypłat częściowych oraz wskazanie częstotliwości dopuszczalnych wypłat. Proponują też wprowadzenie do ustawy o IKE przepisu przesądzającego ostatecznie kwestię prowadzenia egzekucji ze środków zgromadzonych na IKE.