Czy pracownik służby bhp może prowadzić szkolenia bhp?

Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHPCzy pracownik służby bhp zatrudniony w firmie państwowej i jednocześnie prowadzący działalność gospodarczą z zakresu bhp może przeprowadzać szkolenia bhp dla tej firmy poprzez realizację programu szkoleń adekwatnego względem rodzaju prowadzonej działalności, przy pomocy odpowiednio dobranej kadry wykładowców?

Odpowiedź

Pracownik służby bhp zatrudniony u danego pracodawcy może prowadzić dla jego pracowników, w ramach własnej działalności gospodarczej, szkolenia okresowe z zakresu bhp na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Uzasadnienie

Stosownie do art. 237¹¹ § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 z późn. zm.) – dalej k.p., pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników zobowiązany jest do utworzenia służby bhp, pełniącej funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bhp, natomiast pracodawca zatrudniający do 100 pracowników może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy. Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp również może sam wykonywać zadania tej służby, jeśli:

• zatrudnia do 10 pracowników albo
• zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

W razie braku kompetentnych pracowników, zgodnie z art. 237¹¹ § 2 k.p., pracodawca może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy.

Szczegółowe zasady organizacji, działania, uprawnień i kwalifikacji służby bhp określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704 z późn. zm.) – dalej r.s.b.h.p.

W § 2 ust. 1 r.s.b.h.p. określono – w formie katalogu zamkniętego – zakres działania służby bhp. Obejmuje on m.in. przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bhp, przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bhp, bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń, opiniowanie szczegółowych instrukcji dotyczących bhp na poszczególnych stanowiskach pracy. Zgodnie z § 2 ust. 2 r.s.b.h.p., służba bhp nie może być obciążana innymi zadaniami, niż wymienione w tym przepisie.

Pracodawca, chcąc powierzyć pracownikowi służby bhp dodatkowe obowiązki, może to zrobić jedynie poprzez rozdzielenie jego etatu (np. ¾ etatu zadania służby bhp oraz ¼ inne zadania) lub zawarcie z nim umowy cywilnoprawnej (np. zlecenia). Należy jednak pamiętać, że zgodnie z § 2 ust. 3 r.s.b.h.p. organizacja i rozkład czasu pracy pracownika służby bhp, powinny zapewniać pełną realizację zadań, o których mowa w r.s.b.h.p.

To samo dotyczy prowadzenia szkoleń okresowych w zakresie bhp. Służba bhp jest zobligowana jedynie do prowadzenia szkoleń wstępnych w zakresie bhp (a dokładnie: instruktaży ogólnych), co jednoznacznie wynika z § 10 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 z późn. zm.) – dalej r.sz.b.h.p. O prowadzeniu szkoleń okresowych nie ma tutaj mowy.

W związku z powyższym, jeżeli pracodawca chce zlecić pracownikowi służby bhp prowadzenie szkoleń okresowych (jeśli posiada do tego odpowiednie kwalifikacje: zasób wiedzy, doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające właściwą realizację programów szkolenia), powinien zawrzeć z nim dodatkową umowę (np. zlecenie) lub rozdzielić jego etat na realizowanie zadań służby bhp oraz na prowadzenie szkoleń okresowych w zakresie bhp (np. ¾ etatu zadania służby bhp oraz ¼ prowadzenie szkoleń innych niż wstępne).

W przypadku, w którym pracownik służb bhp zatrudniony u danego pracodawcy prowadzi równocześnie działalność gospodarczą w zakresie bhp, nie ma przeciwwskazań, aby osoba ta była organizatorem szkoleń okresowych z zakresu bhp na rzecz tego pracodawcy i realizowała takie szkolenia na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Należy przypomnieć, że w myśl § 4 ust. 1 r.sz.b.h.p., szkolenia bhp mogą być organizowane i prowadzone przez pracodawców lub, na ich zlecenie, przez jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie bhp. W przypadku szkoleń dla osób będących pracodawcami, dla pracowników służby bhp oraz instruktorów i wykładowców tematyki bhp – wyłącznie przez jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie bhp (§ 4 ust. 2 r.sz.b.h.p.).

Organizator szkolenia, zgodnie z § 5 r.sz.b.h.p., jest obowiązany zapewnić:

1. programy poszczególnych rodzajów szkolenia opracowane dla określonych grup stanowisk,
2. programy szkolenia instruktorów w zakresie metod prowadzenia instruktażu – w przypadku prowadzenia takiego szkolenia,
3. wykładowców i instruktorów posiadających zasób wiedzy, doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające właściwą realizację programów szkolenia,
4. odpowiednie warunki lokalowe do prowadzenia działalności szkoleniowej,
5. wyposażenie dydaktyczne niezbędne do właściwej realizacji programów szkolenia,
6. właściwy przebieg szkolenia oraz prowadzenie dokumentacji w postaci programów szkolenia, dzienników zajęć, protokołów przebiegu egzaminów i rejestru wydanych zaświadczeń.

Jeżeli pracownik służby bhp będący organizatorem szkolenia spełni powyższe wymagania, nie ma przeciwwskazań, aby przeprowadzał – w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej – takie szkolenia.

Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono: 9 stycznia 2017 r.

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie Serwis BHP Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów