Czy pracownik może po urlopie macierzyńskim wrócić do pracy, a następnie wykorzystać urlop rodzicielski?

Pytanie Użytkownika Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.Pracownica przebywa na urlopie macierzyńskim (20 tygodni) do dnia 17 lutego 2017 r. Od dnia 18 lutego do 23 kwietnia 2017 r. planuje wrócić do pracy. Od 24 kwietnia planuje wykorzystać urlopy rodzicielskie, następnie urlop wypoczynkowy.Czy taka opcja jest możliwa?Jakie dokumenty powinien złożyć pracownik?O co powinien zadbać pracodawca?Czy po urlopie macierzyńskim, następnie po rodzicielskim pracodawca powinien skierować pracownika na badania kontrolne?Czy należy ponownie przy urlopie rodzicielskim przeliczyć podstawę do zasiłku?

Odpowiedź:

Urlop rodzicielski jest udzielany bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Nie jest więc możliwe udzielenie urlopu rodzicielskiego w sytuacji, gdy bezpośrednio po urlopie macierzyńskim pracownica powróciła do pracy i nie korzystała z tego urlopu. Samo korzystanie przez pracownicę z urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego nie nakłada na nią obowiązku poddania się kontrolnym badaniom lekarskim przed powrotem do pracy.

Uzasadnienie:

Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego pracownik ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do:

1) 32 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,

2) 34 tygodni – w przypadku urodzenia dwóch lub więcej dzieci przy jednym porodzie - art. 182[1a] § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 z późn. zm.) – dalej k.p.

Urlop rodzicielski ww. wymiarze przysługuje obojgu rodziców (art. 182[1a] § 2 k.p.). Urlop rodzicielski jest udzielany bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, nie więcej niż w 4 częściach, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej albo bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części urlopu rodzicielskiego, w wymiarze wielokrotności tygodnia (art. 182[1c] § 2 k.p.). Jednocześnie urlop rodzicielski w wymiarze do 16 tygodni może być udzielony w terminie nieprzypadającym bezpośrednio po poprzedniej części tego urlopu albo nieprzypadającym bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części tego urlopu. Liczba wykorzystanych w tym trybie części urlopu pomniejsza liczbę części przysługującego urlopu wychowawczego (art. 182[1c] § 3 k.p.). W świetle powyższego nie jest więc możliwe udzielenie urlopu rodzicielskiego w sytuacji, gdy bezpośrednio po urlopie macierzyńskim pracownica powróciła do pracy i nie korzystała z tego urlopu. Odnotować jednak trzeba, że pracownik może łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy (art. 182[1e] § 1 k.p.).

Podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe - art. 43 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 372 z późn. zm.) - dalej u.ś.p. Powyższą regułę stosuje się również przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego przysługującego pracownicy. Tym samym skoro urlop rodzicielski jest udzielany bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego należnego za okres urlopu rodzicielskiego nie ustala się na nowo, ale stanowi ją ta sama kwota, która stanowiła podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego należnego za okres urlopu macierzyńskiego. Podobnie jest w sytuacji, gdy pomiędzy poszczególnymi częściami urlopu rodzicielskiego nie występuje przerwa dłuższa niż 3 miesiące kalendarzowe.

Jeżeli pracownica zamierza bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, wykorzystać urlop rodzicielski w pełnym wymiarze, pisemny wniosek o udzielenie tego urlopu powinna złożyć nie później niż 21 dni po porodzie (art. 179[1] § 1 k.p.). Jeżeli zaś pracownica nie zamierza bezpośrednio po urlopie macierzyńskim wykorzystać całego urlopu rodzicielskiego, pisemny wniosek o udzielnie urlopu rodzicielskiego powinna złożyć  w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu (art. 182[1d] § 1 k.p.). Dane, które powinien zawierać wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego, jak również dokumenty, które powinny być dołączone do takiego wniosku zostały wymienione w rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz. U. poz. 2243).

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku pracy (art. 229 § 4 k.p.). Kontrolnym badaniom lekarskim przez przystąpieniem do pracy podlega m. in. pracownik, którego niezdolność do pracy trwała dłużej niż 30 dni i była spowodowana chorobą (art. 229 § 2 k.p.). Niezdolność do pracy pracownika, trwająca dłużej niż 30 dni, wymaga przeprowadzenia kontrolnych badań lekarskich tylko wówczas, gdy jest spowodowana chorobą. Samo korzystanie z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego nie nakłada więc na pracownicę obowiązku poddania się kontrolnym badaniom lekarskim. Urlop macierzyński i urlop rodzicielski nie są bowiem okresami niezdolności do pracy spowodowanymi chorobą. Może jednak zdarzyć się tak, że urlop macierzyński i urlop rodzicielski będą poprzedzone okresem niezdolności do pracy pracownicy spowodowanym chorobą i trwającym ponad 30 dni. W takim przypadku pracownica przed powrotem do pracy podlega kontrolnym badaniom lekarskim.

Magdalena Kostrzewa,

autorka współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

Odpowiedzi udzielono 30.01.2017 r.