Czy pracownik może odmówić pobrania krwi i badania moczu podczas profilaktycznych badań lekarskich?

Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHPCzy pracownik może odmówić pobrania krwi i badania moczu podczas profilaktycznych badań lekarskich?

Odpowiedź

Pracownik, jak każdy pacjent, może odmówić poddania się badaniu krwi i/lub oddania moczu do analizy w ramach profilaktycznych badań lekarskich. Musi się jednak liczyć z tym, że może zostać niedopuszczony do pracy na danym stanowisku przez lekarza medycyny pracy ze względu na niewykonanie zleconej diagnostyki.

Uzasadnienie

Stosownie do art. 229 ustawy z 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.) – dalej k.p., pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom, na swój koszt, profilaktyczną opiekę lekarską. Na tę opieką składają się trzy rodzaje badań: (1) wstępne; (2) okresowe oraz (3) kontrolne. Profilaktyczna opieka lekarska obejmuje ponadto inne badania, przeprowadzane na podstawie § 6 rozporządzenia Minister Zdrowia i Opieki Społecznej z 30.05.1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. z 2016 r. poz. 2067) – dalej r.b.l.p.
Zgodnie z § 4 ust. 1 i 2 r.b.l.p., badania profilaktyczne przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Skierowanie, którego wzór określa załącznik nr 3a do r.b.l.p., powinno być wydawane w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje osoba kierowana na badania.
Określenie zakresu i częstotliwości badania profilaktycznego należy do lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną, w oparciu o „Wskazówki metodyczne w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników” (załącznik nr 1 do r.b.l.p.).
Zawarte we „Wskazówkach...” wytyczne dotyczące zakresu badań lekarskich i pomocniczych są ułożone według rodzajów narażenia zawodowego, a nie zawodów czy stanowisk pracy. W związku z tym to lekarz, ustalając niezbędny zakres badania, wykorzystuje odpowiednie zalecenia dla poszczególnych rodzajów narażenia. Ponadto może on poszerzyć zakres badania o dodatkowe specjalistyczne badania konsultacyjne oraz badania dodatkowe, a także wyznaczyć krótszy termin następnego badania, niż to określono we wskazówkach metodycznych, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia osoby przyjmowanej do pracy lub pracownika.
Zgodne z art. 16 ustawy z 6.11.2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. z 2016 r. poz. 186 ze zm.), każdy pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody. Niemniej, z uwagi na fakt, że specjalistyczne badania konsultacyjne oraz badania dodatkowe, o których mowa, stanowią część badania profilaktycznego, pracownik-pacjent, który odmówi się ich poddaniu, musi liczyć się z tym, że nie otrzyma orzeczenia potwierdzającego zdolność do pracy na stanowisku określonym w skierowaniu na te badania. W konsekwencji z pewnością nie zostanie przyjęty do pracy, ponieważ pracodawca nie będzie ryzykował odpowiedzialności (w tym karnej) grożącej za zatrudnienie pracownika bez takiego dokumentu od lekarza medycyny pracy.

Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono: 23 lutego 2017 r.

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie Serwis BHP Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów