Niektórzy pracownicy sporadycznie, w ramach pełnionych przez nich obowiązków odbywają podróże samochodem firmowym (wyjazdy zagraniczne pojazdem osobowym o masie do 3,5 t, przewożącym do 9 osób).
Czy zachodzi konieczność wysyłania takich osób na badania sprawności psychofizycznej?
Prawo jednoznacznie nie wypowiada się na ten temat, gdyż z jednej strony nie ma takiego obowiązku, z drugiej jednak ostateczną decyzję odnośnie konieczności i częstotliwości dodatkowych badań powierza lekarzowi medycyny pracy.
Wobec osób zatrudnionych na stanowisku kierowcy, niepodlegających ustawie o transporcie drogowym (np. kierowcy ciągnika, kierowcy przewożący do 9 osób i tylko niezarobkowo, lub towary pojazdem o masie do 3,5 t), a także pracowników zatrudnionych na innych stanowiskach, ale kierujących w ramach obowiązków zawodowych pojazdami służbowymi (o masie do 3,5 t - np. przedstawiciele handlowi) do badań profilaktycznych stosuje się przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) i ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z późn. zm.). Zakres badań profilaktycznych określają przepisy wykonawcze do ww. ustaw tj. rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.) - dalej r.b.l.p. i rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. Nr 2, poz. 15).
Zakres i częstotliwość badania profilaktycznego ustala lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną w oparciu o "Wskazówki metodyczne w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników", stanowiące załącznik nr 1 do r.b.l.p. Lekarz orzeka na podstawie wyników przeprowadzonego badania lekarskiego oraz oceny zagrożeń dla zdrowia i życia pracownika, występujących na stanowisku pracy. Oceny zagrożeń lekarz dokonuje na podstawie, przekazywanej przez pracodawcę w skierowaniu na badanie, informacji o występowaniu na stanowisku pracy czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych.
Zakwalifikowanie konkretnego rodzaju czynności czy pracy wykonywanej na określonym stanowisku do pracy wymagającej pełnej sprawności psychoruchowej należy do kompetencji lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną i ustalane jest w oparciu o wiedzę medyczną, informacje podane przez pracodawcę w skierowaniu na badanie profilaktyczne oraz w razie wątpliwości uzupełnione wizytacją stanowiska pracy.
Zdolność do wzięcia udziału w ruchu drogowym u kierowcy określamy jako tzw. gotowość do prowadzenia pojazdu. Na gotowość tę składają się: zdolność prawidłowego, logicznego myślenia, pamięć, krytycyzm, odpowiednia przerzutowość i pojemność uwagi, wyobraźnia, zdolność do podejmowania decyzji, a przede wszystkim także ogólna dobra kondycja i prawidłowy stan zdrowia. Pewną rolę odgrywają także naturalne skłonności charakterologiczne, jak ustępliwość i opanowanie emocjonalne. Wszystkie te cechy powinny występować w nadmiarze, tak aby mogły stanowić pewną rezerwę w razie konieczności podejmowania kolejnych i szybkich decyzji podczas prowadzenia pojazdów.
Kierowanie pojazdem jest czynnością, wymagającą od wykonującej osoby pełnej sprawności psychoruchowej, zatem zakres badania powinien być zgodny z wytycznymi określonymi w części V pkt 2 (Inne – prace wymagające pełnej sprawności psychoruchowej) "Wskazówek....". Obowiązkowe jest wykonanie testów sprawności psychoruchowej w badaniu wstępnym, a w badaniach okresowych badanie to powinno być przeprowadzane w zależności od wskazań lekarza przeprowadzającego badanie.
Wobec osób zatrudnionych na stanowisku kierowcy, niepodlegających ustawie o transporcie drogowym oraz osób, które nie są zatrudnione na stanowisku kierowcy, a w ramach obowiązków zawodowych kierują pojazdami służbowymi należy stosować również zakres badań zgodny z wytycznymi określonymi w części V pkt 2 "Wskazówek...." z r.b.l.p., obejmujący:
1. Badanie wstępne:
•badania lekarskie — ogólnolekarskie, okulistyczne, neurologiczne, w zależności od wskazań badanie laryngologiczne;
•badania pomocnicze — testy sprawności psychoruchowej (w tym badanie oceniające widzenie obuoczne, zmierzchowe i zjawisko olśnienia); poziom glukozy, w zależności od wskazań EKG, inne badania laboratoryjne;
2. Badanie okresowe:
•badania lekarskie — ogólnolekarskie, w zależności od wskazań neurologiczne, okulistyczne, laryngologiczne;
•badania pomocnicze — poziom glukozy, w zależności od wskazań testy sprawności psychoruchowej, EKG, inne badania laboratoryjne.
Należy podkreślić, iż skierowanie do pracowni psychologicznej na badanie sprawdzające sprawność psychoruchową wydaje, podobnie jak na inne badania, lekarz wykonujący badanie.
Roman Majer
Czy zachodzi konieczność wysyłania takich osób na badania sprawności psychofizycznej?
Prawo jednoznacznie nie wypowiada się na ten temat, gdyż z jednej strony nie ma takiego obowiązku, z drugiej jednak ostateczną decyzję odnośnie konieczności i częstotliwości dodatkowych badań powierza lekarzowi medycyny pracy.
Wobec osób zatrudnionych na stanowisku kierowcy, niepodlegających ustawie o transporcie drogowym (np. kierowcy ciągnika, kierowcy przewożący do 9 osób i tylko niezarobkowo, lub towary pojazdem o masie do 3,5 t), a także pracowników zatrudnionych na innych stanowiskach, ale kierujących w ramach obowiązków zawodowych pojazdami służbowymi (o masie do 3,5 t - np. przedstawiciele handlowi) do badań profilaktycznych stosuje się przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) i ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z późn. zm.). Zakres badań profilaktycznych określają przepisy wykonawcze do ww. ustaw tj. rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.) - dalej r.b.l.p. i rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. Nr 2, poz. 15).
Zakres i częstotliwość badania profilaktycznego ustala lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną w oparciu o "Wskazówki metodyczne w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników", stanowiące załącznik nr 1 do r.b.l.p. Lekarz orzeka na podstawie wyników przeprowadzonego badania lekarskiego oraz oceny zagrożeń dla zdrowia i życia pracownika, występujących na stanowisku pracy. Oceny zagrożeń lekarz dokonuje na podstawie, przekazywanej przez pracodawcę w skierowaniu na badanie, informacji o występowaniu na stanowisku pracy czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych.
Zakwalifikowanie konkretnego rodzaju czynności czy pracy wykonywanej na określonym stanowisku do pracy wymagającej pełnej sprawności psychoruchowej należy do kompetencji lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną i ustalane jest w oparciu o wiedzę medyczną, informacje podane przez pracodawcę w skierowaniu na badanie profilaktyczne oraz w razie wątpliwości uzupełnione wizytacją stanowiska pracy.
Zdolność do wzięcia udziału w ruchu drogowym u kierowcy określamy jako tzw. gotowość do prowadzenia pojazdu. Na gotowość tę składają się: zdolność prawidłowego, logicznego myślenia, pamięć, krytycyzm, odpowiednia przerzutowość i pojemność uwagi, wyobraźnia, zdolność do podejmowania decyzji, a przede wszystkim także ogólna dobra kondycja i prawidłowy stan zdrowia. Pewną rolę odgrywają także naturalne skłonności charakterologiczne, jak ustępliwość i opanowanie emocjonalne. Wszystkie te cechy powinny występować w nadmiarze, tak aby mogły stanowić pewną rezerwę w razie konieczności podejmowania kolejnych i szybkich decyzji podczas prowadzenia pojazdów.
Kierowanie pojazdem jest czynnością, wymagającą od wykonującej osoby pełnej sprawności psychoruchowej, zatem zakres badania powinien być zgodny z wytycznymi określonymi w części V pkt 2 (Inne – prace wymagające pełnej sprawności psychoruchowej) "Wskazówek....". Obowiązkowe jest wykonanie testów sprawności psychoruchowej w badaniu wstępnym, a w badaniach okresowych badanie to powinno być przeprowadzane w zależności od wskazań lekarza przeprowadzającego badanie.
Wobec osób zatrudnionych na stanowisku kierowcy, niepodlegających ustawie o transporcie drogowym oraz osób, które nie są zatrudnione na stanowisku kierowcy, a w ramach obowiązków zawodowych kierują pojazdami służbowymi należy stosować również zakres badań zgodny z wytycznymi określonymi w części V pkt 2 "Wskazówek...." z r.b.l.p., obejmujący:
1. Badanie wstępne:
•badania lekarskie — ogólnolekarskie, okulistyczne, neurologiczne, w zależności od wskazań badanie laryngologiczne;
•badania pomocnicze — testy sprawności psychoruchowej (w tym badanie oceniające widzenie obuoczne, zmierzchowe i zjawisko olśnienia); poziom glukozy, w zależności od wskazań EKG, inne badania laboratoryjne;
2. Badanie okresowe:
•badania lekarskie — ogólnolekarskie, w zależności od wskazań neurologiczne, okulistyczne, laryngologiczne;
•badania pomocnicze — poziom glukozy, w zależności od wskazań testy sprawności psychoruchowej, EKG, inne badania laboratoryjne.
Należy podkreślić, iż skierowanie do pracowni psychologicznej na badanie sprawdzające sprawność psychoruchową wydaje, podobnie jak na inne badania, lekarz wykonujący badanie.
Roman Majer