Odpowiedź:
Analiza przepisów nowelizacji prowadzi do wniosku, iż pracownica nie nabędzie uprawnienia do urlopu rodzicielskiego. Natomiast na podstawie nowych przepisów do końca 2017 roku będzie mogła skorzystać z urlopu wychowawczego – maksymalnie w 5 częściach.

Uzasadnienie:
Urlop rodzicielski został wprowadzony do Kodeksu pracy z dniem 17 czerwca 2013 r. na mocy ustawy z dnia 28 maja 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 675). Kwestię uprawnienia do tego urlopu w przypadku urodzenia dziecka przed wejściem w życie powyższej noweli przesądziły zawarte w niej przepisy przejściowe, tj. treść art. 28 i nast. Wynika z nich, że uprawnienie do tego urlopu dotyczyło pracowników korzystających w dniu 17 czerwca 2013 r. z urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz (pod pewnymi warunkami) tych, których dzieci urodziły się po dniu 31 grudnia 2012 r. W przypadku urodzenia dziecka w 2011 roku urlop rodzicielski nie przysługiwał. Zasady tej nie zmieniają przepisy ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1268), które wchodzą w życie z dniem 2 stycznia 2016 r. (za jednym wyjątkiem – art. 1 pkt 6).
Przewidują one m.in. częściową modyfikację dotychczasowej zasady, zgodnie z którą urlop rodzicielski może być wykorzystany jedynie bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Jak wynika bowiem z art. 182 1b § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p. urlop rodzicielski w wymiarze do 16 tygodni może być udzielony w terminie nieprzypadającym bezpośrednio po poprzedniej części tego urlopu albo nieprzypadającym bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części tego urlopu. Jednakże analiza przepisów nowelizacji prowadzi do wniosku, że uprawnienie do zachowania 16 tygodni urlopu do wykorzystania w późniejszym terminie dotyczyć będzie jedynie tych pracowników, którzy w dniu wejścia w życie nowelizacji będą korzystali z urlopów związanych z macierzyństwem. Pracownica, która dotąd w ogóle nie korzystała z urlopu rodzicielskiego niestety nie nabędzie więc takiego uprawnienia.
Jeśli chodzi o uprawnienie pracownicy do urlopu wychowawczego dla porządku stwierdzić po pierwsze należy, że co do zasady, przy założeniu spełnienia warunków formalnych, mogłaby ona skorzystać z tego urlopu jeszcze w obowiązującym stanie prawnym. Jak wynika bowiem z art. 186 § 2 k.p. wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy i udzielany jest na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 5 roku życia. Skoro dziecko urodziło się w lutym 2011 r., to w lutym 2015 r. ukończyło 4 lata i do lutego 2016 r. pracownica mogłaby jeszcze korzystać z urlopu wychowawczego. Przy czym zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 186 § 8 k.p. urlop wychowawczy może być wykorzystany najwyżej w 5 częściach.
Stan prawny również w zakresie instytucji urlopu wychowawczego ulegnie natomiast zmianie z dniem 2 stycznia 2016 r. na mocy wyżej powołanej nowelizacji. Zgodnie z art. 186 § 2 zdanie drugie k.p. w brzmieniu z dnia 2 stycznia 2016 r. urlop wychowawczy będzie udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. Jak wynika jednocześnie z art. 186 § 8 k.p. w brzmieniu z dnia 2 stycznia 2016 r., urlop wychowawczy jest udzielany nie więcej niż w 5 częściach. Liczbę części urlopu ustala się w oparciu o liczbę złożonych wniosków o udzielenie urlopu. Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że pracownica będzie mogła skorzystać z urlopu wychowawczego do końca 2017 roku, przy czym urlop ten będzie mógł być udzielony w maksymalnie 5 częściach.

Paulina Zawadzka-Filipczyk,
autorka współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Odpowiedzi udzielono 18.09.2015 r.