Czy poza udzieleniem dnia wolnego pracodawca będzie zobowiązany do wypłaty pod koniec grudnia 100% dodatku do wynagrodzenia w związku z przekroczeniem średniotygodniowej normy czasu pracy?
Jak sprawdzić, czy ta norma na pewno została przekroczona przy założeniu, że w październiku pracownik ten miał 8 godzin i 45 minut nadliczbowych, za które udzielono mu na jego wniosek czasu wolnego?
W miesiącu listopadzie pracował dodatkowo 2,5 godziny w sobotę, za którą pracodawca udzieli mu dnia wolnego, a w m-cu grudniu założono, że będzie pracował codziennie po 8 godzin bez żadnych godzin nadliczbowych.
Jak obliczyć, że nastąpiło przekroczenie średniotygodniowe, a jeśli wystąpiło, to za ile godzin należy wypłacić 100% dodatek?
Odpowiedź:
Z tytułu pracy w sobotę pracodawca nie ma w zasadzie prawnej możliwości wypłacać pracownikowi dodatkowego wynagrodzenia.
Uzasadnienie:
Jeżeli zgodnie z obowiązującym u danego pracodawcy rozkładem czasu pracy sobota jest dniem wolnym od pracy z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy, to pracownikowi, który ze względu na okoliczności przewidziane w art. 151 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1666) – dalej k.p.), tj. przyczyny uzasadniające pracę w godzinach nadliczbowych, wykonywał pracę (w tym również w ramach podróży służbowej) w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy, udzielony do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym (art. 1513sup> k.p.).
Z powyższego wynika, że praca dniu wolnym, wynikającym z przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy (np. w sobotę) powinna być zrekompensowana udzieleniem innego dnia wolnego nie później niż do końca okresu rozliczeniowego. Udzielenie dnia wolnego w zamian za pracę w dniu wolnym wynikającym z zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy jest jedyną przewidzianą przez Kodeks pracy formą rekompensaty pracy w takim dniu.
Pamiętaj! Udzielenie pracownikowi dnia wolnego od pracy z tytułu pracy w dniu wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy zwalnia pracodawcę z obowiązku wypłacenia pracownikowi dodatkowego wynagrodzenia z tego tytułu. Udzielenie dnia wolnego powoduje bowiem, że z końcem okresu rozliczeniowego nie powstanie praca w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy.
Ponadto termin udzielenia dnia wolnego z tytułu pracy w dniu wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy powinien być uzgodniony z pracownikiem. Pracodawca, zgodnie z przepisami, nie ma prawnej możliwości narzucić pracownikowi terminu w jakim powinien ww. dzień wolny odebrać. Może natomiast termin taki zaproponować, a brak sprzeciwu z strony pracownika może być odebrany jako wyrażenie zgodny na odbiór dnia wolnego w zaproponowanym przez pracodawcę terminie. Pracodawca nie musi ponadto dokumentować faktu tego uzgodnienia.
2. Praca w wymiarze przekraczającym obowiązującą pracownika tygodniową normę czasu pracy stanowi pracę w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy.
Każda praca ponad wskazane tygodniowe normy czasu pracy (która nie powstała w związku z przekroczeniem dobowego wymiaru czasu pracy) oznacza pracę w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy.
Dokonując rozliczenia czasu pracy pracowników możemy przyjąć założenie, że przekroczenie przeciętej tygodniowej normy czasu pracy – a co za tym idzie pracę w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy - powoduje praca w dniu wolnym od pracy, w rezultacie której pracownik nie otrzymał rekompensaty w postaci dnia lub czasu wolnego od pracy. W przypadku problemów z określeniem dokładnego wymiaru pracy nadliczbowej wynikającej z przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy możemy posłużyć się zaproponowaną przez PIP metodą ustalania wskazanej pracy nadliczbowej.
Według PIP ustalenia liczby godzin nadliczbowych powstałych z tytułu przekroczenia przeciętnie tygodniowych norm czasu pracy dokonuje się w następujący sposób:
1. od faktycznie przepracowanych w danym okresie rozliczeniowym godzin pracy odejmuje się liczbę godzin pracy planowanych na dany okres rozliczeniowy, jeżeli wynik jest dodatni, to od tak uzyskanego wyniku odejmuje się liczbę godzin, które powstały z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczenia dobowego wymiaru czasu pracy lub jego przedłużonego wymiaru, otrzymana w ten sposób liczba godzin pracy wyraża liczbę godzin nadliczbowych powstałych z tytułu przekroczenia przeciętnie tygodniowych norm czasu pracy.
Pamiętać przy tym należy, że za pracę w godzinach nadliczbowych, wynikających z przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy, na mocy art. 1511 § 2 k.p. oprócz normalnego wynagrodzenia, pracownikowi należy wypłacić wynagrodzenie powiększone o 100% dodatek za każdą godzinę takiej pracy.
Joanna Kaleta
Odpowiedzi udzielono 2 grudnia 2016 r.
Czy pracodawca powinien pisemnie poinformować pracownika o terminie wybrania dnia wolnego?
Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń SpołecznychW zakładzie pracy obowiązuje 3-miesięczny okres rozliczeniowy. Pracownik zatrudniony w systemie podstawowym, świadczący pracę w godz. 7.00-15.00 od poniedziałku do piątku, w m-cu listopadzie br. w sobotę (a więc w dniu dla niego wolnym od pracy) odbył podróż służbową trwającą 2 i pół godziny, której celem było dowiezienie w dane miejsce dokumentów na polecenie pracodawcy. W związku z powyższym pracodawca udzieli pracownikowi całego dnia wolnego.Czy powinien pisemnie poinformować pracownika o terminie wybrania dnia wolnego i pracownik musi go wybrać w tym danym dniu, czy pracodawca powinien jednak ten termin uzgodnić z pracownikiem?
