Odpowiedź:
Pracodawca nie może zwolnić pracownika wyłącznie z powodu osiągnięcia przez niego wieku emerytalnego. Jest to dopuszczalne tylko w przypadku zwolnień grupowych.
Uzasadnienie:
W myśl art. 30 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 z późn. zm.) – dalej k.p., umowa o pracę rozwiązuje się:
1) na mocy porozumienia stron,
2) przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem),
3) przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia),
4) z upływem czasu, na który była zawarta,
5) z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.
Wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony musi być uzasadnione. Nie można zwolnić pracownika wyłącznie z powodu osiągnięcia przez niego wieku emerytalnego. Jest to dopuszczalne tylko w przypadku zwolnień grupowych.
W myśl art. 45 § 1 k.p., w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.
Podstawową zasadą prawa pracy jest niedyskryminowanie pracownika, m.in. ze względu na wiek. Zasada ta została potwierdzona w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z 21 stycznia 2009 r. (II PZP 13/08). W uchwale SN stwierdził, iż: „Osiągnięcie wieku emerytalnego i nabycie prawa do emerytury nie może stanowić wyłącznej przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę (art. 45 § 1 k.p.)”.
Pracodawca, który decyduje się zwolnić pracownika wyłącznie z tego powodu, dopuszcza się dyskryminacji. W związku z tym, jeżeli wyłącznym powodem rozwiązania umowy o pracę jest osiągnięty wiek emerytalny – należy uznać, że w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. wypowiedzenie jest nieuzasadnione.
W uzasadnieniu uchwały SN stwierdził. iż: „W prawie polskim nie ma ogólnego przepisu, który ustanawiałby regułę, według której osiągnięcie przez pracownika wieku emerytalnego powodowałoby – z mocy prawa zakończenie stosunku pracy, ani też przepisu, który stanowiłby, że osiągnięcie przez pracownika wieku emerytalnego zawsze uprawnia pracodawcę do rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem.
Zdaniem SN „wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi, który nabył prawo do świadczeń emerytalnych, tylko z powodu osiągnięcia wieku emerytalnego i nabycia tego prawa, nie stanowi uzasadnionej przyczyny wypowiedzenia, gdyż nie pozostaje w żadnym związku z wykonywaną przez niego pracą, ani z sytuacją ekonomiczną pracodawcy, ani z żadnym innym zdarzeniem lub zdarzeniami, które wskazywałaby na nieprzydatność pracownika lub istnienie interesu pracodawcy w rozwiązaniu stosunku pracy."
Wypowiedzenie takie byłoby wtedy wadliwe, ale skuteczne pod warunkiem nie złożenia przez pracownika pozwu o przywrócenie do pracy (art. 264 § 1 k.p.).
Tak więc, samo osiągnięcie wieku emerytalnego nie może być podstawą wymówienia. Osoba, która taki wiek osiągnie, ma takie same prawa, jak wszyscy pozostali pracownicy. Będzie można ją zwolnić, np. z powodu negatywnej oceny pracy, długotrwałej choroby, czy likwidacji stanowiska.
W celu przejścia na emeryturę pracownik powinien sam rozwiązać umowę o pracę, na mocy porozumienia stron lub złożyć wypowiedzenie z zachowaniem okresu wypowiedzenia (art. 30 § 1 pkt 1 i 2 k.p.).
Luiza Klimkiewicz,
autorka współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Odpowiedzi udzielono 10.10.2016 r.
Czy pracodawca może zwolnić pracownika wyłącznie z powodu osiągnięcia przez niego wieku emerytalnego?
Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń SpołecznychPracownik osiągnął powszechny wiek emerytalny oraz nabył prawo do emerytury.Czy pracodawca może zmusić pracownika do rozwiązania umowy o pracę w związku z nabyciem przez niego prawa do emerytury?
