Odpowiedź
Przepisy nie regulują kwestii dopuszczalności lub zakazu refundacji kosztów poniesionych przez pracowników na zakup okularów korygujących wzrok do pracy przy komputerze w zależności od ich wady wzroku.
Pracodawca nie może żądać od pracownika ujawniania konkretnej, posiadanej przez niego wady wzroku.
Uzasadnienie
W myśl § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973) - dalej r.b.h.p.m., pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodnie z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej – czyli badań wstępnych, okresowych lub kontrolnych, przeprowadzone zgodnie z art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.) – dalej k.p., wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Ze względu na to, że powyższy przepis jest bardzo ogólny, pracodawca w wewnętrznym akcie prawnym (np. regulaminie, zarządzeniu, decyzji itp.) powinien określić szczegółowe zasady przydziału okularów, w szczególności kwotę refundacji, czas/okres ich używalności, a także ewentualnie termin, w jakim pracownik może się ubiegać o zwrot kosztów zakupionych przez siebie okularów.
Określając wysokość refundacji trzeba wziąć pod uwagę, iż przepis jednoznacznie wskazuje, że pracodawca ma pokryć pełne koszty zakupionych przez pracownika okularów („zapewnić”), a nie tylko ich część (dofinansować je). Należy zatem określić kwotę realną, która faktycznie umożliwi pracownikowi zakup odpowiednich okularów. Pracownik nie może jednak oczekiwać, że pracodawca będzie finansował kosztowne oprawki okularów, sygnowane przez znanych projektantów mody, gdyż w interesującym nas przypadku okulary mają jedynie spełniać określoną praktyczną, nie zaś – przy okazji – ozdobną funkcję.
Przed określeniem maksymalnej kwoty refundacji warto udać się do zakładu optycznego w celu zorientowania się w przeciętnych cenach okularów (szkieł i oprawek) i na tej podstawie ustalić jakąś górną granicę. Jeżeli jednak pracownikowi będzie zależało na droższych oprawkach, to nie ma przeszkód, aby pokrył różnicę z własnych pieniędzy.
Odnosząc się do kwestii dopuszczalności (lub zakazu) różnicowania kwoty refundacji kosztów poniesionych przez pracownika na zakup takich okularów w zależności od wady wzroku należy wyjaśnić, że przepisy tej kwestii nie regulują. O ile przy wadach rzędu do 6 dioptrii różnice te praktycznie nie występują, o tyle w przypadku większych wartości już tak.
Zdaniem autora, pracodawca mógłby różnicować kwotę takiej refundacji, uzależniając ją od wady wzroku, przy czym nie mógłby żądać od pracownika, aby ten ujawniał mu powyższą informację. Zdrowie pracownika, zgodnie z art. 23 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.) - dalej k.c., stanowi bowiem jego dobro osobiste i podlega ochronie. Gdyby jednak pracownik nie chciał dobrowolnie przedstawić stosownego zaświadczenia lekarskiego potwierdzającą konkretną wadę wzroku, to w takim przypadku pracodawca mógłby ustalić w dokumencie regulującym zasady refundacji, że osoba, której przysługuje prawo zapewnienia okularów korygujących wzrok do pracy przy komputerze, otrzyma najniższą z przewidzianych kwot.
Maciej Ambroziewicz
Data udzielenia odpowiedzi: 23 listopada 2016 r.
Czy pracodawca może zróżnicować wysokość dofinansowania okularów do pracy przy monitorze komputerowym w zależności od wady wzroku pracownika?
Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń SpołecznychCzy pracodawca może zróżnicować wysokość dofinansowania okularów do pracy przy monitorze komputerowym w zależności od wady wzroku pracownika?Czy dofinansowanie powinno odbywać się na podstawie zalecenia lekarza, który określa tylko, czy dany pracownik ma używać okularów do pracy (bez określenia, jakie szkła)?Czy pracodawca może (bez naruszenia dóbr osobistych pracownika) żądać, aby lekarz w zaleceniu określał wadę wzroku, jaką ma dany pracownik i wtedy przyznawać różne kwoty?
