Czy pracodawca może zorganizować szkolenie wstępne drogą elektroniczną?

Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHPCzy pracodawca może zorganizować szkolenie wstępne drogą elektroniczną, np. poprzez telekonferencję lub nagranie szkolenia do odsłuchania?

Odpowiedź

Szkolenie prowadzone drogą elektroniczną na zasadzie przesłania materiałów do odsłuchania wpisuje się w tzw. samokształcenie kierowane. Taka forma szkolenia jest zarezerwowana tylko dla szkoleń okresowych konkretnych kategorii pracowników. Telekonferencja, która jest bardziej bezpośrednią formą kontaktu z osobą prowadzącą szkolenie również nie powinna być stosowana jako forma szkolenia wstępnego bhp z uwagi na konieczność stosowania właściwych środków dydaktycznych, których wykorzystanie w drodze telekonferencji nie jest możliwe.

Uzasadnienie

Zasadą jest, że nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do wykonywania której nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, jak również dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bhp. Obowiązkiem pracodawcy jest zatem zapewnienie przeszkolenia pracownika w zakresie bhp przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie.
Problematykę szkoleń bhp reguluje rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 z późn. zm.) - dalej r.s.b.h.p. Zasadą wynikającą z § 2 r.s.b.h.p., jest zapewnienie przez pracodawcę pracownikowi szkolenia odpowiedniego do rodzaju wykonywanej pracy, jak również przekazanie informacji oraz instrukcji dotyczących zajmowanego stanowiska pracy lub wykonywanej pracy.
Co do zasady szkolenia bhp dzielą się na wstępne oraz okresowe. Zgodnie z § 8 r.s.b.h.p., szkolenie wstępne prowadzone jest w formie instruktażu według programów opracowanych dla poszczególnych grup stanowisk i obejmuje instruktaż ogólny oraz w stosunku do określonych grup pracowników – instruktaż stanowiskowy. W trakcie instruktażu ogólnego pracownik zostaje zaznajomiony z przepisami prawa pracy – zarówno wynikającymi z powszechnych źródeł prawa pracy, jak i prawa zakładowego, z zasadami bhp oraz zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku. Natomiast instruktaż stanowiskowy zapewnia zapoznanie pracownika z czynnikami środowiska pracy, ryzykiem zawodowym, sposobami ochrony przed zagrożeniami oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy.
Jak już wskazano, szkolenie wstępne ma formę instruktażu. Zgodnie z § 1a pkt 1 r.s.b.h.p., instruktaż jest formą szkolenia o czasie trwania nie krótszym niż 2 godziny lekcyjne w trakcie którego możliwe jest uzyskanie, aktualizowanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności wykonywana pracy i zachowania się w zakładzie pracy w sposób zgodny z przepisami i zasadami bhp.
Odnosząc się do możliwości prowadzenia szkolenia wstępnego bhp w formie elektronicznej – poprzez przesłanie materiałów do odsłuchania czy telekonferencji - należy uznać, że rozwiązania tego rodzaju w ramach szkoleń wstępnych nie powinny być stosowane. Stosowanie środków komunikowania się na odległość – w tym przesyłanie materiałów szkoleniowych np. pocztą elektroniczną jest dopuszczalne w ramach szkoleń okresowych. Jest to uregulowane w § 1a pkt 5 r.s.b.h.p. tzw. samokształcenie kierowane. Przepisy nie przewidują takiego rozwiązania w przypadku szkoleń wstępnych. Ponadto o formie szkolenia wstępnego w kwestii braku możliwości stosowania plików do odsłuchania czy telekonferencji decydują środki dydaktyczne o których mowa w ramowym programie szkolenia – instruktażu ogólnego. Zgodnie z załącznikiem nr 1 do r.s.b.h.p., podczas szkolenia konieczne jest stosowanie odpowiednich środków dydaktycznych – w szczególności filmów, tablic, folii do wyświetlania informacji, środków udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku. Z oczywistych względów zastosowanie powyższych środków dydaktycznych w ramach szkolenia wstępnego, które miałoby być prowadzone w formie elektronicznej nie byłoby możliwe. Tym samym należy uznać, że organizowanie wstępnych szkoleń bhp w formie telekonferencji czy przesyłania materiałów szkoleniowych do wysłuchania nie jest praktyką prawidłową.

Sebastian Kryczka, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono: 5 stycznia 2017 r.

Więcej informacji i narzędzi znajdziesz w programie Serwis BHP Bądź na bieżąco ze zmianami prawnymi i korzystaj z aktualnych materiałów