Jesteśmy firmą produkcyjną (praca produkcyjna związana z obróbką metali).
Czy jest możliwość zatrudniania pracowników przy pracy przy tych maszynach w niedzielę i sobotę?
Do tej pory pracownicy wykonywali prace tylko w dniach poniedziałek - piątek, jednak ze względu na maksymalne wykorzystanie maszyn a także znacznie zwiększoną ilość zamówień naszych produktów chcielibyśmy zwiększyć ilość zmian.
Czy w tej sytuacji jest to możliwe?
Czy pracodawca może dodać jedną zmianę i zatrudnić pracowników tylko do pracy w sobotę i niedzielę?

Tak, w świetle przepisów kodeksu pracy dopuszczalne jest zatrudnienie pracowników przy pracy zmianowej wyłącznie w niedziele i święta.


Ustawodawca wprowadził w art. 144 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94) - dalej k.p., możliwość zatrudniania pracowników tylko w weekendy i święta. Jest to szczególnie przydatne w tych zakładach pracy, w których praca powinna odbywać się w sposób ciągły.

Tzw. weekendowy system czasu pracy jest odmianą równoważnego czasu pracy i może być stosowany tylko i wyłącznie na pisemny wniosek zainteresowanego pracownika. Wprowadza się go w umowie o pracę. W weekendowym systemie czasu pracy praca świadczona jest wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. Można oczywiście umówić się, że praca będzie świadczona wyłącznie w soboty i niedziele.

W systemie tym dobowa norma czasu pracy wynosi 12 godzin, a przeciętna tygodniowa - 40 godzin. W weekendowym czasie pracy obowiązuje krótki okres rozliczeniowy, który nie może przekroczyć 1 miesiąca. W systemie pracy weekendowej zazwyczaj przeciętny tygodniowy wymiar czasu pracy w praktyce będzie niższy od 40 godzin (3 dni x 12 godzin = 36 godzin), nawet przy występowaniu w danym okresie rozliczeniowym dni świątecznych przypadających w inne dni niż piątki, soboty i niedziele. W związku z tym wskazane jest ustalenie w umowie o pracę rozmiaru zatrudnienia takiego pracownika. Strony mogą też wskazać w umowie dni, w które odbywać się będzie praca, a także dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy, których przekroczenie uprawnia pracownika, oprócz normalnego wynagrodzenia, do dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych (art. 151 § 5 k.p.).

Niektóre grupy pracowników nie mogą pracować przez 12 godzin na dobę. Wymiar czasu pracy pracowników wymienionych w art. 148 k.p., tj.:
a) zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia,
b) pracownic w ciąży,
c) pracownic opiekujących się dzieckiem do lat 4, bez ich zgody,
- nie może przekraczać 8 godzin na dobę. Pracownicy ci zachowują prawo do wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem z tego powodu ich wymiaru czasu pracy.
Również pracownicy młodociani i osoby niepełnosprawne nie mogą pracować w wydłużonym dobowym czasie pracy.

W omawianym systemie czasu pracy 35-godzinny nieprzerwany odpoczynek tygodniowy może przypadać w innym dniu niż niedziela (art. 133 § 4 k.p.).

Pracownik zatrudniony w weekendowym czasie pracy nie ma prawa do co czwartej niedzieli wolnej od pracy (art. 15112 k.p.). Określona liczba dni wolnych od pracy gwarantowana jest jednak również pracownikom wykonującym dozwoloną pracę w niedziele i święta. Zgodnie z art. 147 k.p., w każdym systemie czasu pracy, jeżeli przewiduje on rozkład czasu pracy obejmujący pracę w niedzielę i święta, pracownikom zapewnia się łączną liczbę dni wolnych od pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym odpowiadającą co najmniej liczbie niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy przypadającym w tym okresie.

Wydaje się, że społeczno-gospodarcze przeznaczenie weekendowego systemu czasu pracy pozwalałoby na niestosowanie tu zasady, że każde święto występujące w inny dzień niż niedziela obniża obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy o 8 godzin (art. 130 § 2 k.p.). Nie wynika to jednak wprost z żadnego przepisu.