Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP

Czy pracodawca ma obowiązek wypłaty dodatku szkodliwego palaczowi?

Odpowiedź:

Przepisy prawa pracy, w tym bhp, obligują pracodawcę do zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, nie przewidując przy tym żadnych dodatków za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia dla pracowników wykonujących tą pracę.

Uzasadnienie:

W myśl art. 207 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502) – dalej k.p. jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest ochrona zdrowia i życia pracowników poprzez zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany organizować pracę w sposób zapewniający jej bezpieczne i higieniczne warunki, a także zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bhp, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń. Pracodawca powinien ponadto reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bhp, dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy, a także zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy.

Z żadnego przepisu nie wynika jednak obowiązek wypłacania pracownikom zatrudnionym na jakichkolwiek stanowiskach, w tym również na stanowisku palacza, dodatków pieniężnych. Faktycznie – wiele lat temu w wielu zakładach państwowych obowiązywały takie dodatki, jednakże obecnie stanowią one relikt przeszłości. Nie oznacza to naturalnie, że pracodawca „sam z siebie” nie może stosować takiej praktyki. Skądinąd bowiem przepisy uprawniające do takich dodatków mogłyby znaleźć się w regulaminie wynagradzania lub układzie zbiorowym pracy, o którym mowa w dziale jedenastym k.p. Sądzę jednak, że byłoby to niesprawiedliwe w stosunku do pozostałych pracowników, bowiem na każdym stanowisku pracy występują jakieś czynniki szkodliwe, uciążliwe czy niebezpieczne, a pracodawca – za pośrednictwem osób kierujących pracownikami – powinien tak organizować pracę, aby je eliminować, a przynajmniej minimalizować ich wpływ na zdrowie pracowników. Ponadto wypłacanie takich dodatków oznaczałoby niejako przyznanie pracodawcy, że szkodzi pracownikom zatrudnionym na określonych stanowiskach, otwierające im tym samym drogę do występowania o ewentualne świadczenia odszkodowawcze na drodze cywilnoprawnej w przypadku stwierdzenia u nich choroby zawodowej lub parazawodowej.

Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono 11 grudnia 2014 r.