Czy osobie legitymującej się dyplomem uczelni wyższej, potwierdzającym ukończenie studiów na kierunku „Inżynieria bezpieczeństwa pracy” przysługuje prawo wykonywania zawodu pracownika służby bhp?

Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP Czy osoba posiadająca wykształcenie wyższe na Wydziale Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska o kierunku...

Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP

Czy osoba posiadająca wykształcenie wyższe na Wydziale Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska o kierunku „Inżynieria bezpieczeństwa pracy” (studia inżynierskie) może zostać pracownikiem służby bhp?

Odpowiedź:

Osobie legitymującej się dyplomem uczelni wyższej, potwierdzającym ukończenie studiów na kierunku „Inżynieria bezpieczeństwa pracy” przysługuje prawo wykonywania zawodu pracownika służby bhp, o ile wynika to z zapisów zawartych w pkt 5 suplementu do dyplomu wydanego przez uczelnię.

Uzasadnienie:

Zasady tworzenia, organizacji, działania, uprawnień i kwalifikacji służby bezpieczeństwa i higieny pracy określają art. 237¹¹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502) – dalej k.p. oraz rozporządzenie Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704 z późn. zm.) – dalej r.s.b.h.p.

Zgodnie z art. 237¹¹ § 1 k.p. obowiązek utworzenia służby bhp (zatrudnienie etatowego pracownika) powstaje w momencie zatrudnienia więcej niż 100 pracowników. W przypadku pracodawcy zatrudniającego mniej niż 100 pracowników, może on powierzyć wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy.

Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp również może sam wykonywać zadania tej służby, jeżeli:

- zatrudnia do 10 pracowników albo

- zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

W razie braku kompetentnych pracowników, zgodnie z art. 237¹¹ § 2 k.p., pracodawca może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy.

Niezależnie od tego, czy pracodawca zatrudnia pracownika służby bhp, czy też powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy lub specjaliście spoza zakładu, powinien dopilnować, aby osoba ta posiadała kwalifikacje niezbędne do wykonywania zawodu. Zgodnie z § 4 ust. 2 r.s.b.h.p. – w zależności od formy zatrudnienia i/lub stanowiska pracy – ma to być zawód technika bhp lub posiadanie wyższego wykształcenia o kierunku lub specjalności bhp albo studiów podyplomowych w tym zakresie, a także – w zależności od stanowiska pracy – określonego stażu pracy w służbie bhp.

Z uwagi na to, że na rynku funkcjonuje wiele uczelni – zarówno publicznych, jak i prywatnych – które organizują studia o kierunkach lub specjalnościach zbliżonych do bhp, pracodawca może faktycznie mieć problem z ustaleniem, czy absolwent danej uczelni faktycznie spełnia wymogi kwalifikacyjne do wykonywania zadań służby bhp. O ile kierunek posiada jednoznaczną nazwę (np. „Bezpieczeństwo i higiena pracy”), która nie budzi żadnych wątpliwości co do uprawnień jego absolwenta, o tyle nazwy typu „Inżynieria bezpieczeństwa pracy” nie jest już tak niewątpliwa.

Jeszcze do niedawna, bo do 1 października 2011 r. obowiązywały tzw. standardy kształcenia dla poszczególnych kierunków studiów (w tym również bhp), określone w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 12 lipca 2007 r. w sprawie standardów kształcenia dla poszczególnych kierunków oraz poziomów kształcenia, a także trybu tworzenia i warunków, jakie musi spełniać uczelnia, by prowadzić studia międzykierunkowe oraz makrokierunki (Dz. U. Nr 164, poz. 1166). Umożliwiały one porównanie narzuconego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego programu kształcenia na kierunku bhp z tym, jaki przygotowała dana uczelnia. Jeżeli program ten pokrywał się, można było uznać, że dana osoba posiada wymagane kwalifikacje. Niestety, w wyniku nowelizacji przepisów ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 572 z późn. zm.), powyższe rozporządzenie zostało uchylone i obecnie nie ma żadnych wytycznych w tym zakresie.

Aktualnie pracodawca, który ma wątpliwości co do kwalifikacji do wykonywana przez pracownika (kandydata na pracownika) legitymującego się dyplomem ukończonych studiów na kierunku „Inżynieria bezpieczeństwa pracy” zawodu pracownika służby bhp, powinien zapoznać się z suplementem wydanym do dyplomu. Jest to dokument, który pomaga w uznawaniu i obiektywnej ocenie kwalifikacji absolwentów szkół wyższych przez pracodawców. Zawiera on w szczególności opis rodzaju, poziomu, treści i statusu odbytych studiów i stanowi odzwierciedlenie indywidualnej ścieżki kształcenia danego studenta. Ponadto, zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 1 września 2011 r. w sprawie tytułów zawodowych nadawanych absolwentom studiów, warunków wydawania oraz niezbędnych elementów dyplomów ukończenia studiów i świadectw ukończenia studiów podyplomowych oraz wzoru suplementu do dyplomu (Dz. U. Nr 196, poz. 1167), w pkt 5 suplementu powinny znaleźć się informacje o posiadanych kwalifikacjach oraz uprawnieniach zawodowych. Właśnie w tym punkcie powinny znaleźć się zapisy wskazujące na prawo do wykonywania zawodu pracownika służby bhp. W przypadku braku takich zapisów posiadacz powyższego dyplomu nie ma prawa do wykonywania omawianego zawodu.

Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono 16 grudnia 2014 r.