Pytanie Użytkownika Serwisu BHP
Czy osoba zarządzająca w sp. z o.o. (właścicielem jest gmina), zatrudniona na podstawie umowy o świadczenie usług, powinna mieć szkolenie BHP i aktualne badania wstępne/okresowe?
Jeśli tak, to:
– kto powinien skierować osobę zarządzającą i pokryć koszty - pracownicy spółki czy przewodniczący RN (umowa zawarta w imieniu właściciela przez Przewodniczącego RN)?
– czy w umowie powinny być zawarte zapisy o szkoleniu, czy są inne przepisy regulujące konieczność posiadania szkolenia BHP i badań okresowych?
Odpowiedź
Z uwagi na to, że na osobach zarządzających pracownikami spoczywają liczne obowiązki związane z BHP, osoby te – bez względu na formę zatrudnienia – powinny odbywać szkolenia w dziedzinie BHP w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich obowiązków.
Kwestia badań lekarskich należy w tym przypadku do uznaniu podmiotu zlecającego świadczenie usług, przy czym ewentualne postanowienia w tym zakresie warto uregulować w umowie pomiędzy jej stronami.
Uzasadnienie
Pomimo tego, że przepisy BHP mają bezpośrednie zastosowanie do pracowników, a więc osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, o której mowa w przepisach ustawy z 26.06.1974 r. – Kodeks pracy – dalej k.p., to jednak zgodnie z art. 304 § 1 k.p. pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy – o jakich mowa w art. 207 § 2 k.p. – także osobom fizycznym wykonującym pracę na podstawie innej niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, jak również osobom prowadzącym działalność gospodarczą na własny rachunek w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Ponadto, zgodnie z art. 304 § 3 k.p., obowiązki określone w art. 207 § 2 k.p. stosuje się odpowiednio do przedsiębiorców niebędących pracodawcami, organizujących pracę wykonywaną przez osoby fizyczne:
1. na innej podstawie niż stosunek pracy,
2. prowadzące na własny rachunek działalność gospodarczą.
Przepisy BHP nie rozstrzygają, w jaki sposób obowiązek ten powinien zostać zrealizowany. Niewątpliwie jednak, jeżeli rodzaj wykonywanej pracy oraz występujące przy niej zagrożenia są tak znaczne, że wskazane jest, aby nawet do doraźnego wykonywania tych prac lub przebywania w tych warunkach były dopuszczane wyłącznie osoby fizyczne mające odpowiedni stan zdrowia i przeszkolone w zakresie BHP, to pracodawca lub inny podmiot organizujący pracę może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną, poddania się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu w zakresie BHP. To samo może dotyczyć zapewnienia takiej osobie odpowiednich (bezpiecznych) narzędzi pracy, środków ochrony indywidualnej czy zbiorowej, itp. Z uwagi na to, że omawiane kwestie wiążą się przeważnie z mniejszymi lub większymi kosztami, warto od razu uregulować je w zawartej ze zleceniobiorcą umowie.
Należy również zaznaczyć, że nie tylko na zleceniodawcy ciążą obowiązki związane z bezpieczeństwem i higieną pracy. Trzeba bowiem przypomnieć, że zgodnie z art. 304(1) k.p., obowiązki, o których mowa w art. 211 k.p., podstawowe obowiązki pracownika (m.in. obowiązek poddawania się profilaktycznym badaniom lekarskim) w zakresie określonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę, ciążą również na osobach fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę, a także na osobach prowadzących na własny rachunek działalność gospodarczą, w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę bądź też inny podmiot organizujący pracę.
Tym niemniej, odnosząc się bezpośrednio do treści pytania należy stwierdzić, że w przypadku zleceniobiorców z przepisów nie wynika wprost obowiązek kierowania ich na badania profilaktyczne, o których mowa w art. 229 k.p. Jednakże w przypadku występowania szczególnych zagrożeń związanych z realizacją tej umowy (np. praca związana z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, prace na wysokości itp.) warto, by zleceniodawca dopełnił takich starań.
Należy w tym miejscu przypomnieć, że w odróżnieniu od pracowników, którym pracodawca jest zobowiązany zapewnić wszystko na swój koszt, w przypadku zleceniobiorców, zleceniodawca może – poprzez stosowne zapisy umowne – przerzucić na nich wszelkie koszty związane z realizacją powyższych obowiązków.
Odnosząc się do kwestii szkoleń z dziedziny BHP należy przypomnieć, że zgodnie z art. 212 k.p. na osobach kierujących pracownikami spoczywają liczne obowiązki, w szczególności związane organizacją stanowisk pracy, dbanie o bezpiecznych i higieniczny stan pomieszczeń pracy, egzekwowaniem przestrzegania przez pracowników przepisów i zasad BHP, itp. Tym samym taka osoba powinna znać przepisy i zasady BHP, aby należycie realizować ciążące na niej obowiązki.
Autor uważa więc, że osoba kierująca pracownikami – bez względu na formę zatrudnienia – powinna legitymować się aktualnym zaświadczeniem o ukończeniu szkolenia z dziedziny BHP dla pracodawców i osób kierujących pracownikami.
Tę kwestię również warto uregulować w umowie cywilnoprawnej (umowie o świadczenie usług), aby jednoznacznie określić np., kto pokrywa koszty takich szkoleń.
Czy osoba kierująca pracownikami powinna ukończyć szkolenie z dziedziny BHP?
Z uwagi na to, że na osobach zarządzających pracownikami spoczywają liczne obowiązki związane z BHP, osoby te bez względu na formę zatrudnienia powinny odbywać szkolenia w dziedzinie BHP.
