Czy opłacenie czesnego będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym i składkom społecznym, czy może skorzysta ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 90?
Umowa szkoleniowa obejmuje opłacenie czesnego za pracownika. W chwili obecnej nie przewiduje się awansu pracownika.
W omawianym przypadku świadczenia otrzymywane przez pracownika będą wolne od podatku i składek ZUS.
W myśl art. 1031 i nast. Kodeksu pracy – dalej k.p., przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Skoro pracodawca wyraził zgodę na pokrycie kosztów nauki, można domniemywać, iż nauka odbywa się z jego inicjatywy, a przynajmniej za jego zgodą. Tymczasem w myśl art. 1033 k.p. pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie.
Na gruncie podatkowym można skorzystać ze zwolnienia – zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f., wolna od podatku jest wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego. Skoro zatem zapłata przez pracodawcę czynszu znajduje podstawę w treści art. 1033 k.p. to będzie to świadczenie wolne od podatku dochodowego. Należy jednak podkreślić, iż fakt zwolnienia ich od podatku nie zmienia charakteru tych przychodów - dla pracownika będą to przychody ze stosunku pracy, z tym, że zwolnione od opodatkowania (nie odprowadza się od nich podatku).
Wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego pracownika, z wyłączeniem wynagrodzeń otrzymywanych za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnień z części dnia pracy, przysługujących pracownikom podejmującym naukę lub podnoszącym kwalifikacje zawodowe w formach pozaszkolnych jest także wyłączona z podstawy wymiaru składek odprowadzanych do ZUS na mocy § 2 ust. 1 pkt 29 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106, z późn. zm.). Tak więc także w zakresie składek ZUS, czynsz za szkołę pracownika nie będzie obciążany.
Jedyną wątpliwość jaką można mieć, to czy w przedmiotowym przypadku faktycznie mamy do czynienia z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych pracownika. Zgodnie bowiem z broszurą informacyjną zamieszczoną na stronie Ministerstwa Finansów (Nowe zasady podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracowników; www.mpips.gov.pl): "nowe przepisy Kodeksu pracy dotyczą przede wszystkim (podkreślenie autora) podnoszenia kwalifikacji zawodowych w ramach pracy aktualnie wykonywanej przez pracownika, ale również będą mogły mieć zastosowanie w przypadku, gdy planowany jest awans pracownika lub też pracodawca zamierza zaproponować mu inne warunki pracy, np. pracę na innym stanowisku, ze względu na zmianę profilu działalności firmy."
Analizując to stanowisko może się wydawać w pierwszej chwili, że resort pracy uważa, że między nauką a pracą musi istnieć ścisły, bezpośredni związek. Tymczasem jednak użyty został zwrot "przede wszystkim", który oznacza, że mogą być także inne przypadki, gdy pracownik będzie podnosił swoje kwalifikacje zawodowe i nie będzie to bezpośrednio związane z tym co robi. W przedmiotowej sprawie pracownik niewątpliwie podniesie swoje kwalifikacje, a kończąc szkołę zawodową będzie miał otwartą drogę do uzyskania tytułu mistrza zawodu, co niewątpliwie także byłoby podniesieniem kwalifikacji zawodowych pracownika. Tym samym w sytuacji określonej w pytaniu świadczenie w postaci opłacania czesnego nie będzie podlegało podatkowi dochodowemu i składkom ZUS.