Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.

Prowadzenie książki społecznego inspektora pracy jest wymogiem prawnym ustawy z dnia 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy (Dz. U. Nr 53, poz. 163 z późn. zm.) - dalej u.s.i.p., tylko w tych przedsiębiorstwach, w których działają związki zawodowe i jest powołany społeczny inspektor pracy
Obok Państwowej Inspekcji Pracy do nadzoru i kontroli przestrzegania przepisów prawa pracy upoważniona jest społeczna inspekcja pracy. Kieruje nią zakładowa organizacja związkowa. Społecznym nadzorem mogą być zatem objęte tylko te przedsiębiorstwa, w których działają związki zawodowe. Społeczni inspektorzy wybierani są spośród pracowników danego zakładu.
Społeczny inspektor pracy ma prawo:
• kontroli stanu budynków, maszyn, urządzeń technicznych i sanitarnych oraz procesów technologicznych z punktu widzenia bhp;
• kontroli przestrzegania przepisów prawa pracy, m.in. postanowień układów zbiorowych i regulaminów pracy;
• uczestniczyć w kontroli przestrzegania przepisów dotyczących ochrony środowiska naturalnego;
• brania udziału w analizie przyczyn powstawania wypadków podczas pracy, zachorowań na choroby zawodowe oraz kontrola stosowania przez zakład pracy właściwych środków zapobiegawczych w tym kierunku
Po przeprowadzeniu kontroli społeczny inspektor pracy informuje pracodawcę (kierownika zakładu) o stwierdzonych nieprawidłowościach. Stosowny zapis umieszcza w księdze zaleceń i uwag, prowadzonej przez zakład pracy.
Zgodnie z art. 12. u.s.i.p. zakład pracy jest zobowiązany założyć zakładową księgę zaleceń i uwag oraz oddziałowe/wydziałowe księgi uwag, przeznaczone do zapisów społecznych inspektorów pracy.
Księgi, przechowuje się w miejscu ustalonym przez kierownika zakładu pracy oraz udostępnia do wglądu zakładowym organizacjom związkowym, organom samorządu załogi, organom Państwowej Inspekcji Pracy oraz innym organom nadzoru i kontroli warunków pracy.
Zapisy w księgach, mają moc dokumentów urzędowych w postępowaniu przed organami państwowymi.
Środkiem prawnym, jakim dysponuje inspektor, jest zalecenie. Powinno ono być sporządzone w formie pisemnej. Prawo formułowania zaleceń przysługuje wyłącznie zakładowemu społecznemu inspektorowi pracy.
Przepisy u.s.i.p. określają dwa rodzaje zaleceń:
• zalecenie terminowe wydawane jest w przypadku stwierdzenia uchybień niezagrażających w sposób bezpośredni zdrowiu i życiu pracowników, wyznacza się w nim realny termin usunięcia nieprawidłowości (zwykle ustalany w porozumieniu z pracodawcą);
• zalecenie wstrzymania pracy danego urządzenia technicznego lub określonych robót, dotyczy sytuacji, w których stwierdzone zostaje bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia pracowników.

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.