Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP

Czy jest przepis, w myśl którego pracownikom przysługują posiłki profilaktyczne w okresie zimowym, gdy wydatek energetyczny na stanowisku wynosi ponad 1500 kcal, jeżeli praca wykonywana jest poza budynkami (na otwartej przestrzeni) w czasie większym niż połowa dnia roboczego, np. powyżej 4 godzin?

Odpowiedź:

Przepisy bhp nie uzależniają obowiązku zapewnienia posiłków profilaktycznych od czasu pracy na otwartej przestrzeni (poza obiektami budowlanymi) w okresie zimowym. Obowiązek ten jest ściśle uzależniony od wysiłku fizycznego, powodującego określony wydatek energetyczny organizmu. Jeżeli pracownik podczas pracy na zewnątrz osiąga taki wydatek, nie ma znaczenia, ile czasu tam spędza.

Uzasadnienie:

Stosownie do art. 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502) pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych.

Zasady wydawania posiłków i napojów oraz wymagania, jakie powinny spełniać określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz. 279)– dalej r.p.p.n. W myśl § 3 r.p.p.n. pracodawca jest obowiązany zapewnić posiłki pracownikom wykonującym m.in. prace związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane na otwartej przestrzeni w okresie zimowym, przy czym za zimowy uważa się okres od dnia 1 listopada do dnia 31 marca.

Jak wynika z powyższego, obowiązek zapewnienia posiłku profilaktycznego jest uzależniony nie tyle od czasu wykonywania pracy, co od wydatku energetycznego. Inny wydatek energetyczny wystąpi u pracownika, którego praca polega na pilnowaniu mienia (np. ochroniarza) i przez całą zmianę roboczą nie osiągnie granicy 1500 kcal (6280 kJ), a inny np. u pracownika zatrudnionego na budowie przy ciężkich pracach fizycznych, u którego taki wydatek nastąpi już po kilku godzinach pracy.

W celu ustalenia zasadności spełnienia omawianego obowiązku względem pracowników, należy przede wszystkim oszacować wydatek energetyczny na konkretnych stanowiskach pracy i od tego uzależnić przydział posiłków.

Zgodnie z § 5 r.p.p.n. stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać posiłki i napoje oraz szczegółowe zasady ich wydawania, zawsze ustala pracodawca w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi lub przedstawicielami pracowników.

Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP

Odpowiedzi udzielono 14 marca 2015 r.