Stosownie do postanowień art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p., pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom, na swój koszt, profilaktyczną opiekę lekarską. Na tę opieką składają się trzy rodzaje badań: (1) wstępne, dla osób przyjmowanych do pracy lub pracowników młodocianych przenoszonych na inne stanowiska pracy i inny pracowników przenoszonych na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe; (2) okresowe, w terminie wyznaczonym przez lekarza medycyny pracy oraz (3) kontrolne, w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą.
Szczegółowe zasady przeprowadzania powyższych badań, tryb wydawania i przechowywania orzeczeń lekarskich, a także dodatkowe wymagania kwalifikacyjne, jakie powinni spełniać lekarze przeprowadzający badania profilaktyczne oraz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, niezbędną z uwagi na warunki pracy, określa rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.) – dalej r.b.l.p.
Jak wynika z przytoczonych przepisów, pracodawca ma obowiązek kierować na badania profilaktyczne wyłącznie pracowników, tak więc powyższy obowiązek nie obejmuje praktykantów. Oczywiście, jeśli pracodawca uzna za stosowne, może skierować praktykanta na badania profilaktyczne, jednakże z uwagi na ich fakultatywność, nie ma znaczenia, w którym kraju zostaną przeprowadzone.
Jeśli natomiast obcokrajowiec wykonuje pracę w Polsce, powinien wykonać badania profilaktyczne na podstawie przepisów obowiązujących w naszym kraju. Należy bowiem przypomnieć, że zgodnie z § 7 r.b.l.p., badania profilaktyczne pracowników oraz profilaktyczną opiekę zdrowotną niezbędną z uwagi na warunki pracy mogą wykonywać tylko ci lekarze, którzy spełniają określone wymagania kwalifikacyjne (posiadają specjalizację w dziedzinie medycyny pracy lub ukończyli kurs doskonalący, organizowany przez jednostkę badawczo-rozwojową w dziedzinie medycyny pracy lub ośrodek wyznaczony przez tę jednostkę), a także, zgodnie z § 8 r.b.l.p., są wpisani do rejestru lekarzy przeprowadzających badania profilaktyczne; takie rejestry prowadzą wojewódzkie ośrodki medycyny pracy (WOMP). Wydaje się jednak mało prawdopodobne, aby lekarz przeprowadzający podobne badania za granicą miał wymagane przez polskie prawo uprawnienia, a także był wpisany do rejestru prowadzonego przez WOMP.
Ponadto polskie przepisy r.b.l.p. określają konkretne wymagania w zakresie przeprowadzania samych badań oraz wyznaczają wskazówki metodyczne (załącznik nr 1 do r.b.l.p.) do ich przeprowadzania.
Z tych też względów cudzoziemiec wykonujący pracę w Polsce, powinien odbyć badania w polskiej placówce medycyny pracy.
Czy obcokrajowca odbywającego praktykę w Polsce należy skierować na badania profilaktyczne?
Przepisy bhp nie obligują pracodawcy do kierowania osób odbywających praktykę zawodową na badania profilaktyczne. Jednak cudzoziemiec wykonujący pracę w Polsce powinien wykonać badania profilaktyczne na podstawie obowiązujących w Polsce przepisów.