Odpowiedź:
W przypadku ręcznych prac transportowych zarówno kształt, gabaryty czy właściwości fizyczne przenoszonych ręcznie ładunków mają wpływ nie tyle na samą ogólną masę przemieszczanego przedmiotu, co na jej rozkład. Oczywiście większa objętość (gabaryty) danego ładunku w typowych przypadkach ma przełożenie na większą ogólną masę przemieszanego przedmiotu. W ocenie ryzyka zawodowego, jakie występuje przy ręcznych pracach transportowych, rolą pracodawcy jest uwzględnienie zarówno masy przemieszczanych przedmiotów jak również ich rodzaj oraz położenie środka ciężkości. W przypadku przedmiotów o kształtach nieporęcznych, niestabilnych jak również takich, których masa może się przemieszczać, powinno unikać się ręcznego przemieszczania przedmiotów. Nie wynika to jednak z ich masy - co z indywidualnych cech, takich jak kształty czy właściwości fizyczne, które mają istotny wpływ na bezpieczeństwo wykonywanej pracy.
Uzasadnienie:
Zgodnie z art 207 § 1 ustawy z 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U z 2016 r. poz. 1666) – dalej k.p., pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Obowiązkiem pracodawcy jest zatem zapewnienie organizacji pracy i stanowisk pracy w sposób zabezpieczający pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia i uciążliwości.
Szczególne obowiązki pracodawcy w zakresie zapewnienia należytego poziomu bezpieczeństwa pracy dotyczą ręcznych prac transportowych. Pracodawca jest obowiązany stosować odpowiednie rozwiązania techniczne i organizacyjne zmierzające do wyeliminowania ręcznych prac transportowych – co jednak nie zawsze jest możliwe. Zagadnienia związane z pracami tego rodzaju reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 14.03.2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym (Dz.U. Nr 26, poz. 313 ze zm.) dalej r.b.h.p.r.p.t. Zgodnie z § 2 pkt 1 r.b.h.p.r.p.t., pod pojęciem ręcznych prac transportowych kryje się każdy rodzaj transportowania lub podtrzymywania przedmiotów, ładunków lub materiałów przez jednego lub większą liczbę pracowników, w tym ich przemieszczanie w szczególności poprzez unoszenie, podnoszenie, przenoszenie czy przesuwanie.
Do kluczowych regulacji rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych należą dopuszczalne masy przemieszczanych przedmiotów, ładunków lub materiałów oraz dopuszczalne wartości sił niezbędne do ich przemieszczania. Należy jednak pamiętać, że nie tylko sama masa przemieszczanego przedmiotu ma wpływ na bezpieczeństwo pracowników w procesie pracy związanym z ręcznymi pracami transportowymi. Do istotnych cech ręcznie przemieszczanych przedmiotów należy zaliczyć obok masy (wyrażanej w kilogramach) jej rozkład – w tym środek ciężkości, kształt, rozmiary oraz indywidualne właściwości fizyczne mające wpływ na bezpieczeństwo pracownika podczas transportowania.
Poruszając dodatkowe, powyższe parametry przemieszanych przedmiotów należy w pierwszej kolejności odwołać się do wynikającego z § 4 r.b.h.p.r.p.t. obowiązku w zakresie oceny ryzyka zawodowego przy ręcznych pracach transportowych, gdzie należy obok masy przemieszczanego przedmiotu uwzględnić jego rodzaj oraz środek ciężkości. Warto również zwrócić uwagę na regulację zawartą w § 7 r.b.h.p.r.p.t. normującą organizację ręcznych prac transportowych. Nakazuje ona unikanie ręcznego przemieszczania przedmiotów, które są nie tylko zbyt ciężkie – ale i za duże, nieporęczne, trudne do utrzymania.
Powyższa zasada odnosi się również do przedmiotów niestabilnych, takich, których zawartość może się przemieszczać, jak również ograniczających pole widzenia pracownika.
Uwzględniając powyższe wyjaśnienia należy uznać, że masa przemieszczanych ręcznie ładunków może być uzależniona od ich gabarytów – w tym znaczeniu, że im większa objętość danego rodzaju ładunku – tym większa jest jego masa. W sytuacji jednak, gdy przedmioty mają taką samą masę – ważą co do zasady tyle samo, wówczas nie można przyjąć, że cechy takie jak objętość, kształt, rozmiary, cechy fizyczne czy chemiczne powodują, że ważą więcej czy mniej. Mimo zachowania tej samej masy, wyżej wskazane cechy przedmiotów mają istotny wpływ na bezpieczeństwo pracowników wykonujących ręczne prace transportowe. Przykładem może być cecha, jaką jest kształt. Łatwiej jest ręcznie przemieszczać przedmioty o takiej samej masie – ale które są „odkształcalne” – np. torby, niż sztywne pojemniki.
Sebastian Kryczka, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP
Odpowiedzi udzielono 4.08.2017 r.
Czy masa transportowanych ręcznie ładunków może być uzależniona od ich kształtów, gabarytów, czy właściwości chemicznych?
Odpowiedź pochodzi z Serwisu BHPCzy masa transportowanych ręcznie ładunków może być uzależniona od ich kształtów, gabarytów, czy też innych cech, np. właściwości chemicznych?
