Czy kierowca zatrudniony w firmie wynajmującej sprzęt na budowy dowożący ten sprzęt wynajmującemu jest kierowcą w transporcie drogowym czy nie (chodzi mi o wydłużenie czasu pracy w równoważnym systemie - do 10 czy do 12 godzin)?

Tak, kierowca taki może być zatrudniony w ramach równoważnego czasu pracy z 12-godzinną normą dobową, ale pod warunkiem, że wykonuje tzw. niezarobkowy przewóz drogowy - przewóz na potrzeby własne, przez który należy rozumieć każdy przejazd pojazdu po drogach publicznych z pasażerami lub bez, załadowanego lub bez ładunku, przeznaczonego do nieodpłatnego krajowego i międzynarodowego przewozu drogowego osób lub rzeczy, wykonywany przez przedsiębiorcę pomocniczo w stosunku do jego podstawowej działalności gospodarczej, spełniający łącznie następujące warunki:
- pojazdy samochodowe używane do przewozu są prowadzone przez przedsiębiorcę lub jego pracowników,
- przedsiębiorca legitymuje się tytułem prawnym do dysponowania pojazdami samochodowymi,
- w przypadku przejazdu pojazdu załadowanego - rzeczy przewożone są własnością przedsiębiorcy lub zostały przez niego sprzedane, kupione, wynajęte, wydzierżawione, wyprodukowane, wydobyte, przetworzone lub naprawione albo celem przejazdu jest przewóz osób lub rzeczy z przedsiębiorstwa lub do przedsiębiorstwa na jego własne potrzeby, a także przewóz pracowników i ich rodzin,
- nie jest przewozem w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie usług turystycznych (art. 4 pkt 4 ustawy o transporcie drogowym).

Do kierowców - pracowników może być stosowany równoważny system czasu pracy. W przypadku kierowców zatrudnionych w transporcie drogowym dopuszczalne jest przedłużenie wymiaru czasu pracy do 10 godzin na dobę, a do pozostałych kierowców do 12 godzin na dobę (art. 15 ust. 1 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz. U. Nr 92, poz. 879).

Pojęcie transportu drogowego (krajowy i międzynarodowy) wyjaśnione jest w art. 4 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. Krajowy transport drogowy oznacza podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób lub rzeczy pojazdami samochodowymi zarejestrowanymi w kraju, za które uważa się również zespoły pojazdów składające się z pojazdu samochodowego i przyczepy lub naczepy, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przy czym jazda pojazdu, miejsce rozpoczęcia lub zakończenia podróży i przejazdu oraz droga znajdują się na terytorium RP.

Międzynarodowy transport drogowy oznacza podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób lub rzeczy pojazdami samochodowymi, za które uważa się również zespoły pojazdów składające się z pojazdu samochodowego i przyczepy lub naczepy, przy czym jazda pojazdu między miejscem początkowym i docelowym odbywa się z przekroczeniem granicy RP. Określenie transportu drogowego obejmuje również każdy przejazd drogowy wykonywany przez przedsiębiorcę pomocniczo w stosunku do podstawowej działalności gospodarczej.
Pojęcie transportu drogowego nie odnosi się natomiast do wyżej opisanego niezarobkowego przewozu drogowego.

"Pozostali kierowcy", o których mowa w art. 15 ustawy o czasie pracy kierowców to osoby uprawnione do kierowania pojazdem silnikowym niewykonujący przewozów drogowych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, a także kierowcy wykonujący niezarobkowy przewóz drogowy - przewóz na potrzeby własne, o którym mowa powyżej. Jeśli więc kierowca nie wykonuje przewozów niezarobkowych - przewozów na potrzeby własne, o którym mowa w art. 4 pkt 4 ustawy o transporcie drogowym, to nie może on być zatrudniony w ramach 12-godzinnej normy dobowej, a tylko w ramach normy 10-godzinnej.

Ponadto, ustalając rozkład czasu pracy dla konkretnego kierowcy należy uwzględnić dopuszczalne normy prowadzenia pojazdu określone w art. 6 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98 jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 (Dz. Urz. L 102, str. 1-14) (jeśli wykonuje on przewozy objęte postanowieniami rozporządzenia). Oznacza to, że przy dziennym czasie pracy wynoszącym 12 godzin, czas rzeczywistego prowadzenia pojazdu (nie uwzględniając innych prac wykonywanych przez kierowcę) nie może przekraczać 9 godzin dziennie z możliwością wydłużenia do 10 godzin dwa razy w tygodniu.

Należy też pamiętać, że rozporządzenie nr 561 posługuje się pojęciem niezarobkowego przewozu rzeczy (m.in. w art. 3 lit. h), które nie jest tożsame z pojęciem przewozu na potrzeby własne. Ministerstwo Transportu na stronie www.mt.gov.pl wyjaśnia, że pojęcie niezarobkowego przewozu drogowego nie jest tożsame z przewozami na potrzeby własne, o jakich mowa w ustawie o transporcie drogowym. "Chodzi tu wyłącznie o przewozy niehandlowe (noncommercial), prywatne, niezwiązane z jakąkolwiek działalnością zarobkową czy w celu uzyskania zarobku. I tylko takie przewozy mogą być zwolnione z obowiązku stosowania urządzenia rejestrującego (tachografu) do rejestrowania norm czasu prowadzenia pojazdu".