Odpowiedź
Inspektor pracy może wystąpić do jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych właściwej ze względu na siedzibę płatnika składek z wnioskiem o podwyższenie temu płatnikowi o 100% stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalanej na najbliższy rok składkowy. Taki wniosek jest dopuszczalny wtedy, gdy w czasie dwóch kolejnych kontroli inspektor pracy stwierdzi u płatnika rażące naruszenie przepisów bhp.
Uzasadnienie
W myśl art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 1242 z późn. zm.), inspektor pracy może wystąpić do jednostki organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na siedzibę płatnika składek na ubezpieczenie wypadkowe z wnioskiem o podwyższenie temu płatnikowi o 100% stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalanej na najbliższy rok składkowy, jeżeli w czasie dwóch kolejnych kontroli stwierdzono u niego rażące naruszenie przepisów bhp.
Dopuszczalność skorzystania z analizowanego uprawnienia inspektora pracy możliwa jest dopiero w czasie drugiej kontroli u tego samego pracodawcy, podczas której nastąpiło stwierdzenie naruszenia przepisów bhp. Druga kontrola musi następować bezpośrednio po pierwszej, z tym zastrzeżeniem, iż jako drugiej (kolejnej) nie należy traktować kontroli następującej przed upływem czasu, wyznaczonego przez kontrolerów celem wyeliminowania stwierdzonych nieprawidłowości i zrealizowania zaleceń (wystąpień lub nakazów) pokontrolnych. W każdej z dwóch kolejnych kontroli wymagane jest stwierdzenie rażącego naruszenia przepisów bhp, natomiast bez znaczenia jest rodzaj naruszonych przepisów (nie muszą być to te same przepisy). Przymiot „rażącego” naruszenia może wynikać z częstotliwości naruszeń poszczególnych regulacji, z intensywności naruszeń, rodzaju naruszonych przepisów, rodzaju negatywnych konsekwencji mogących wystąpić z powodu naruszeń, rodzaju i stopnia zawinienia osób, na których spoczywa obowiązek dbania o należyty stan bhp. W tym miejscu warto przytoczyć stanowisko Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia 6 lutego 2014 r., I UK 318/13 stwierdził, że rażącym naruszeniem przepisów bhp w rozumieniu omawianych przepisów jest tylko takie naruszenie, które stwarza bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia pracowników.
Inspektor pracy może w powyższym przypadku wystąpić o podwyższenie płatnikowi składek o 100% stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe na najbliższy rok składkowy. Jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 16 maja 2014 r., III AUa 1544/13, ocena inspektora pracy zawarta w wystąpieniu do jednostki organizacyjnej ZUS nie jest wiążąca dla organu rentowego, który przed wydaniem decyzji o podwyższeniu składki na ubezpieczenie wypadkowe jest zobowiązany samodzielnie ustalić stan faktyczny i dokonać jego oceny prawnej.
Warto również przypomnieć, że ZUS nie może podwyższyć o 100% wysokości składek za zatrudnionych, jeśli winę za wypadek ponoszą pracownicy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2013 r., I UK 526/12.
Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.
Odpowiedzi udzielono: 18 czerwca 2016 r.
