Czy będzie obowiązkowy urlop „tacierzyński” dla ojców?

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej poinformowało, że nie wyklucza podjęcia prac legislacyjnych nad wprowadzeniem do Kodeksu pracy obligatoryjnego urlopu ojcowskiego (wychowawczego). Resort pracy przyznaje, że koncepcja ta spotyka się z oporem ze strony pracodawcw, ponadto wymaga konsultacji społecznych i gruntownych badań, głownie pod względem uszczerbku dla budżetu państwa, jaki wiązałby się z jej wprowadzeniem.

Kwestia podjęcia przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej prac nad wprowadzeniem do Kodeksu pracy koncepcji obowiązkowego urlopu ojcowskiego (wychowawczego) stała się przedmiotem interpelacji poselskiej (nr 3087). W odpowiedzi resort pracy podkreślił, że w obecnym stanie prawnym urlop macierzyński przysługuje przede wszystkim pracownicy. Niemniej jednak przepisy Kodeksu pracy przyznają pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko, prawo do wykorzystania części urlopu macierzyńskiego. Dopuszczają bowiem dzielenie się urlopem macierzyńskim przez pracowników - rodziców wychowujących dziecko; w takim przypadku pracownica wykorzystuje po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, natomiast z pozostałej części urlopu korzysta pracownik - ojciec dziecka (art. 180 § 5 Kodeksu pracy). Resort pracy podkreślił, że w takim przypadku, gdy pracownica zrezygnuje z części urlopu macierzyńskiego, pracownik - ojciec dziecka, ma obowiązek wykorzystać pozostałą część tego urlopu. W tym sensie ta część urlopu macierzyńskiego stanowi obligatoryjny urlop macierzyński przyznany pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko.
Podobnie w razie śmierci pracownicy w czasie urlopu macierzyńskiego, pracownikowi - ojcu dziecka wychowującemu dziecko, przysługuje prawo do niewykorzystanej części tego urlopu (art. 180 § 7 Kodeksu pracy).

Jak podkreślił resort pracy sytuacja prawna pracownika - ojca wychowującego dziecko, korzystającego z końcowej części urlopu macierzyńskiego, jest dodatkowo wzmocniona poprzez fakt objęcia go w tym czasie zakazem wypowiedzenia i rozwiązania stosunku pracy. Modyfikacja tej ochrony następuje jedynie w przypadku likwidacji lub upadłości pracodawcy, a także w razie rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Dodatkowo resort pracy wskazał, że obecnie obowiązujące przepisy prawa pracy przewidują szereg uprawnień dla pracownika - ojca, związanych z wychowywaniem dziecka. Chodzi tu o tzw. urlop okolicznościowy w wymiarze 2 dni w przypadku urodzenia się dziecka (§ 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy; Dz. U. Nr 60, poz. 281, z późn. zm.). Pracownik może także, podobnie jak pracownica, stosownie do ich wyboru, skorzystać ze zwolnienia od pracy w wymiarze 2 dni w ciągu roku kalendarzowego w związku z wychowywaniem przynajmniej jednego dziecka w wieku do lat 14 (art. 188 Kodeksu pracy). W obu przypadkach pracownik - ojciec dziecka, zachowuje prawo do wynagrodzenia od pracodawcy.

Pracownik - ojciec dziecka, może także, w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, korzystać z urlopu wychowawczego na równych prawach z pracownicą, przy czym jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka pozostają w stosunku pracy, w tym samym czasie z urlopu może korzystać tylko jedno z nich. Od tej zasady obowiązuje jeden wyjątek polegający na tym, że oboje rodzice lub opiekunowie dziecka mogą jednocześnie korzystać z urlopu wychowawczego przez okres 3 miesięcy.

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej podkreśliło, że stanowisko ministra pracy i polityki społecznej w kwestii obligatoryjnego urlopu wychowawczego dla ojców zostało także przedstawione w maju br. Komitetowi Doradczemu ds. Równych Szans Kobiet i Mężczyzn. Jednocześnie resort pracy przyznał, że koncepcja obligatoryjnego urlopu wychowawczego dla ojców spotyka się z dużym oporem ze strony pracodawców, jest także kosztowna dla budżetu państwa. Resort pracy poinformował, że planuje podjąć działania diagnostyczno-informacyjne, określające potencjał i bariery opcji tzw. urlopów ojcowskich w ramach projektu EFS „Godzenie roli rodzinnej z rolą zawodową”.

Reasumując resort pracy wskazał, że obecnie nie są prowadzone prace legislacyjne zmierzające do rozszerzenia zakresu uprawnienia do urlopu macierzyńskiego dla pracownika - ojca wychowującego dziecko. Obowiązujące rozwiązania prawne w tym zakresie należy bowiem - według resortu pracy - ocenić jako wystarczające. Jednocześnie Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przyznało, że nie wyklucza prac legislacyjnych nad tzw. obligatoryjnymi urlopami ojcowskimi (wychowawczymi) w dalszym czasie. Propozycja ta wymaga gruntowych badań, analiz wykonalności i opłacalności oraz konsultacji społecznych – podsumował resort pracy.