Czy badania czynników szkodliwych należy przeprowadzać wyłącznie w przypadku przebywania pracownika na stanowisku 8 godzin?

Jak sytuacja wygląda w przypadku rotacji pracowników po kilku stanowiskach?

Pytanie pochodzi z publikacji Serwisu BHP.

Zgodnie z ustawą z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), art. 207 - pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy i jest zobowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki, w tym też przez zapewnienie rozwoju spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy; w art. 2071 pracodawca został zobowiązany do przekazywania pracownikom informacji m.in. o zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy, na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, natomiast w art. 227 do przeprowadzania, na swój koszt, badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrowania i przechowywania wyników tych badań i pomiarów oraz udostępniania ich pracownikom. Wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych powinny być uwzględniane w dokumentowaniu ryzyka zawodowego.
Rodzaje badań czynników szkodliwych na stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, częstotliwość badań, obowiązek ich wykonania zależy, m.in. od tego, jakie czynniki badamy oraz od wielu innych uwarunkowań. Czynniki chemiczne mogą oddziaływać na pracownika niezależnie od jego przebywania w pomieszczeniu. Są niebezpieczne w każdej chwili, a więc również w czasie krótkiego przebywania pracownika w pomieszczeniu, w którym występuje czynnik chemiczny. Mogą rozprzestrzeniać się poza zakład pracy. Nie dopuszcza się tworzenia stałych stanowisk pracy w pomieszczeniach, w których występują niebezpieczne i szkodliwe czynniki chemiczne. W przypadku czynników fizycznych rotacyjność pracy pozwala na regenerację organizmu (hałas, drgania), jednak pracodawca powinien określić poziom zagrożenia, czyli wartości najwyższego dopuszczalnego natężenia czynnika fizycznego w pomieszczeniu i na stanowisku pracy. Przy pomocy takich badań środowiska pracy można określić nie tylko natężenie czynnika fizycznego w pomieszczeniu, ale również poza nim, badając występowanie natężenia czynnika, np. w kabinie pojazdu (hałas, drgania), wytwarzanie natężenia czynnika fizycznego przez urządzenia i narzędzia, np. młoty pneumatyczne do kruszenia nawierzchni drogi, które emitują hałas i powodują drgania. Z powyższego opisu wynika, że badania czynników szkodliwych i niebezpiecznych w środowisku pracy, na stanowisku i przy wykonywanych pracach, należy wykonywać niezależnie od rotacyjności zatrudnienia i usytuowania stanowisk pracy, z zachowaniem odpowiednich przepisów.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 73, poz. 645 z późn. zm.) – dalej r.b.i.p.c.s., reguluje: tryb, metody, rodzaj i częstotliwość wykonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy oraz m.in. wskazuje przypadki, w których jest konieczne prowadzenie pomiarów ciągłych. Przed przystąpieniem do przeprowadzania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy pracodawca powinien dokonać rozeznania procesów technologicznych i występujących w nich czynników szkodliwych dla zdrowia w celu ich wytypowania do oznaczenia w środowisku pracy, a także rozeznania organizacji i sposobu wykonywania pracy.
Zgodnie z r.b.i.p.c.s. badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia występującego w środowisku pracy nie przeprowadza się, jeżeli wyniki dwóch ostatnio przeprowadzonych badań i pomiarów nie przekroczyły 0,1 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia lub natężenia czynnika niebezpiecznego a w procesie technologicznym lub w warunkach występowania danego czynnika nie dokonała się zmiana mogąca wpływać na wysokość stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia. W innych przypadkach badania należy przeprowadzić: co najmniej raz w roku - przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia powyżej 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia lub natężenia; co najmniej raz na dwa lata - przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia powyżej 0,1 do 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia lub natężenia; w każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach występowania tego czynnika. W przypadku występowania w środowisku pracy szkodliwego dla zdrowia czynnika chemicznego, dla którego w badaniu określono wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia pułapowego, należy przeprowadzać pomiary ciągłe stężenia tego czynnika. W przypadku występowania w środowisku pracy czynnika o działaniu rakotwórczym lub mutagennym badania i pomiary należy przeprowadzać: co najmniej raz na trzy miesiące - przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stężenia czynnika rakotwórczego lub mutagennego powyżej 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia; co najmniej raz na sześć miesięcy - przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stężenia czynnika rakotwórczego lub mutagennego powyżej 0,1 do 0,5 wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia; w każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach występowania tego czynnika.

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.