Zgodnie z przepisami prawa pracy, pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie oraz jest zobowiązany chronić zdrowie i życie pracowników.
Sprawdź PROCEDURĘ: Transport wewnątrzzakładowy >>>
Trzeba dążyć do wyeliminowania ręcznego przenoszenia ciężarów
Zgodnie z par. 62 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, pracodawca powinien zapewnić zastosowanie odpowiednich rozwiązań organizacyjnych i technicznych, zwłaszcza w zakresie wyposażenia technicznego, w celu wyeliminowania potrzeby ręcznego przemieszczania ciężarów. Jeśli natomiast nie ma możliwości uniknięcia ręcznego przemieszczania ciężarów, należy podjąć odpowiednie przedsięwzięcia, w tym wyposażyć pracowników w niezbędne środki w celu zmniejszenia uciążliwości i zagrożeń związanych z wykonywaniem tych czynności. Obowiązki te zostały powtórzone w treści rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym (dalej jako: rozporządzenie).
Sprawdź też: Czy dźwiganie ciężarów przez dwóch pracowników należy w ocenie ryzyka zawodowego opisać jako pracę zespołową? >>>
Konieczne jest wcześniejsze przygotowanie
Pracodawca jest obowiązany oceniać ryzyko zawodowe występujące przy ręcznych pracach transportowych, w szczególności biorąc pod uwagę:
- masę przemieszczanego przedmiotu, jego rodzaj i położenie środka ciężkości;
- warunki środowiska pracy, w tym w szczególności temperaturę i wilgotność powietrza oraz poziom czynników szkodliwych dla zdrowia;
- organizację pracy, w tym stosowane sposoby wykonywania pracy;
- indywidualne predyspozycje pracownika, takie jak sprawność fizyczna, wiek i stan zdrowia.
Ocena ryzyka powinna być dokonywana przy organizowaniu ręcznych prac transportowych, a także po każdej zmianie organizacji pracy. Na jej podstawie pracodawca jest obowiązany podejmować działania mające na celu usunięcie stwierdzonych zagrożeń.
Przepisy rozporządzenia zakładają, że przed dopuszczeniem do ręcznych prac transportowych pracodawca jest obowiązany przeszkolić pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym w szczególności w zakresie prawidłowych sposobów wykonywania ręcznych prac transportowych. Powinien on też zapewnić informacje dotyczące przemieszczanego przedmiotu, w szczególności: jego masy i położenia jego środka ciężkości. Ponadto na pracodawcy spoczywa obowiązek informowania pracowników o wszystkich aspektach bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wymaganiach ergonomii, w tym o wynikach oceny ryzyka zawodowego oraz o środkach bezpieczeństwa zapobiegających urazom. Natomiast w przypadku stwierdzenia, że sposób wykonywania pracy jest nieprawidłowy i stwarza zagrożenia, pracodawca jest obowiązany zapewnić jej wstrzymanie do czasu zastosowania odpowiednich działań eliminujących te zagrożenia.
WZORY DOKUMENTÓW w LEX:
- Lista kontrolna - organizacja prac transportowych - przestrzeganie w procesie pracy przepisów dotyczących przemieszczania ładunków przy użyciu ręcznie przemieszczanych dźwignic >
- Lista kontrolna - organizacja prac transportowych - przestrzeganie w procesie pracy dopuszczalnych norm ręcznego przemieszczania przedmiotów przez kobiety >
- Lista kontrolna - organizacja prac transportowych - sytuacje obligujące pracodawcę do unikania ręcznego przemieszczania przedmiotów >
Na podstawie par. 6 rozporządzenia, organizacja ręcznych prac transportowych, w tym stosowane metody pracy powinny zapewnić w szczególności:
- ograniczenie długotrwałego wysiłku fizycznego, w tym zapewnienie odpowiednich przerw w pracy na odpoczynek;
- wyeliminowanie nadmiernego obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego pracownika, a zwłaszcza urazów kręgosłupa, związanego z rytmem pracy wymuszonym procesem pracy;
- ograniczenie do minimum odległości ręcznego przemieszczania przedmiotów;
- uwzględnienie wymagań ergonomii.
Przepisy rozporządzenia wymagają, by przy ręcznym przemieszczaniu przedmiotów, jeśli jest to możliwe, zapewnić sprzęt pomocniczy odpowiednio dobrany do ich wielkości, masy i rodzaju, zapewniający bezpieczne i dogodne wykonywanie pracy.
Czytaj w LEX: Kontrola bezpieczeństwa pracy podczas magazynowania i transportu wewnątrzzakładowego - PORADNIK >>>
Należy sprawdzić, czy można przenieść przedmiot
Powierzchnia, po której są przemieszczane ręcznie przedmioty, powinna być równa, stabilna i nieśliska. Natomiast przejścia, drogi transportowe oraz tory i torowiska, po których są przemieszczane przedmioty, powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy określone w odrębnych przepisach. Przepisy rozporządzenia wymagają, by przy pracach związanych z ręcznym przemieszczaniem przedmiotów zapewnić wystarczającą przestrzeń, zwłaszcza w płaszczyźnie pionowej, umożliwiającą zachowanie prawidłowej pozycji ciała pracownika podczas pracy. Jako niedopuszczalne zostało bowiem uznane ręczne przemieszczanie przedmiotów przez pomieszczenia, schody, korytarze albo drzwi zbyt wąskie w stosunku do rozmiarów tych przedmiotów, jeżeli stwarza to zagrożenia wypadkowe.
Czytaj też: Kontrola transportu wewnątrzzakładowego >>>
Ponadto, w określonych sytuacjach, należy brać pod uwagę konieczność unikania ręcznego przemieszczania przedmiotów. Chodzi o kilkanaście przypadków wymienionych w rozporządzeniu. Tytułem przykładu należy zwrócić uwagę na sytuacje, gdy:
- przedmiot jest zbyt ciężki, za duży, nieporęczny lub trudny do utrzymania według oceny osoby kierującej pracownikami;
- przedmiot jest niestabilny lub jego zawartość może się przemieszczać;
- kształt lub struktura przedmiotu może powodować urazy u pracownika, zwłaszcza w przypadku kolizji;
- mogą wystąpić nagłe ruchy przedmiotu;
- podłoga lub powierzchnia oparcia stóp jest niestabilna;
- przedmiot ogranicza pole widzenia pracownika;
- temperatura, wilgotność i wentylacja są niedostosowane do wykonywanej pracy.
Zgodnie z par. 10 rozporządzenia, w sytuacji, gdy wykonywane są prace związane z ręcznym przemieszczaniem przedmiotów nieporęcznych, niestabilnych, ze zmiennym środkiem ciężkości i innych, które z powodu ich masy, kształtu lub właściwości mogą spowodować zagrożenie wypadkowe, pracodawca musi określić w instrukcji szczegółowe zasady bezpiecznego postępowania przy przemieszczaniu takich przedmiotów. Instrukcja ta powinna określać w szczególności sposoby postępowania przy przemieszczaniu tych przedmiotów.
Czytaj w LEX: Zagrożenia w transporcie wewnątrzzakładowym – ręczne prace transportowe >>>
Czytaj także: Służba BHP ma podlegać bezpośrednio pracodawcy, a nie kadrowej >>>
Przedmiot musi zostać zabezpieczony
Ostre, wystające elementy przedmiotów przemieszczanych powinny być zabezpieczone w sposób zapobiegający powstawaniu urazów. Natomiast opakowania powinny być wykonane z odpowiednio wytrzymałych materiałów oraz nie powinny stwarzać zagrożeń wypadkowych związanych w szczególności z ich kształtem, w tym ostrymi krawędziami. Jeżeli kształt lub rozmiar opakowania przeznaczonego do ręcznego przemieszczania przedmiotów utrudnia lub uniemożliwia bezpieczne ich przemieszczanie, powinno ono być wyposażone w odpowiednie uchwyty. Ponadto sposób rozmieszczenia przedmiotów w opakowaniach powinien zapewnić ich stabilność podczas przemieszczania.
Czytaj w LEX: Ocena ryzyka zawodowego występującego przy ręcznych pracach transportowych >>>
Dopuszczalna masa przedmiotów zależy od kilku czynników
Wydatek energetyczny netto niezbędny do wykonywania pracy związanej z wysiłkiem fizycznym, w tym z podnoszeniem i przenoszeniem przedmiotów, w czasie zmiany roboczej nie może przekraczać:
- dla kobiet 5000 kJ, a przy pracy dorywczej 20 kJ/min;
- dla mężczyzn 8400 kJ, a przy pracy dorywczej 30 kJ/min.
Masa przedmiotów podnoszonych i przenoszonych przez jednego pracownika nie może przekraczać:
- dla kobiet - 12 kg przy pracy stałej oraz 20 kg przy pracy dorywczej (czyli ręczne przemieszczanie przedmiotów, ładunków lub materiałów nie częściej niż 4 razy na godzinę, jeżeli łączny czas wykonywania tych prac nie przekracza 4 godzin na dobę);
- dla mężczyzn - 30 kg przy pracy stałej oraz 50 kg przy pracy dorywczej.
Masa przedmiotów podnoszonych przez jednego pracownika na wysokość powyżej obręczy barkowej nie może przekraczać:
- dla kobiet - 8 kg przy pracy stałej oraz 14 kg przy pracy dorywczej;
- dla mężczyzn - 21 kg przy pracy stałej oraz 35 kg przy pracy dorywczej.
Jeżeli przedmioty są przenoszone przez jednego pracownika na odległość przekraczającą 25 metrów, masa przenoszonych przedmiotów nie może przekraczać:
- dla kobiet - 12 kg,
- dla mężczyzn - 30 kg.
Jeżeli przedmioty są przenoszone przez jednego pracownika pod górę po nierównej powierzchni, pochylniach lub schodach, których maksymalny kąt nachylenia nie przekracza 30°, a wysokość przekracza 4 metry, niezależnie od odległości, na jaką przedmioty są przenoszone, to masa tych przedmiotów nie może przekraczać:
- dla kobiet - 12 kg,
- dla mężczyzn - 30 kg.
Jeżeli przedmioty są przenoszone przez jednego pracownika pod górę po nierównej powierzchni, pochylniach lub schodach, których maksymalny kąt nachylenia przekracza 30°, a wysokość przekracza 4 metry, niezależnie od odległości, na jaką przedmioty są przenoszone, to masa tych przedmiotów nie może przekraczać:
- dla kobiet - 8 kg przy pracy stałej oraz 12 kg przy pracy dorywczej;
- dla mężczyzn - 20 kg przy pracy stałej oraz 30 kg przy pracy dorywczej.
Cena promocyjna: 259 zł
|Cena regularna: 259 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
Inne wartości przy pracy zespołowej
Przenoszenie przedmiotów, których długość przekracza 4 m oraz masa przekracza 30 kg dla mężczyzn i 20 kg dla kobiet, powinno odbywać się zespołowo, pod warunkiem, by na jednego pracownika przypadała masa nieprzekraczająca:
- przy pracy stałej - 25 kg dla mężczyzn i 10 kg dla kobiet;
- przy pracy dorywczej - 42 kg dla mężczyzn i 17 kg dla kobiet.
Niedopuszczalne jest zespołowe ręczne przemieszczanie przedmiotów na odległość przekraczającą 25 m lub o masie przekraczającej 500 kg dla mężczyzn i 200 kg dla kobiet.
Zgodnie z par. 18 ust. 1 rozporządzenia, przy zespołowym przenoszeniu przedmiotów należy zapewnić dobór pracowników pod względem wzrostu i wieku oraz nadzór pracownika doświadczonego w zakresie stosowania odpowiednich sposobów ręcznego przemieszczania przedmiotów i organizacji pracy, wyznaczonego w tym celu przez pracodawcę. Konieczne jest też zapewnienie odstępów pomiędzy pracownikami - co najmniej 0,75 m oraz stosowanie odpowiedniego sprzętu pomocniczego.
Szczególne wymogi przy materiałach niebezpiecznych
Organizacja i metody prac związanych z ręcznym przemieszczaniem materiałów mogących stwarzać zagrożenia w związku z ich właściwościami (żrących, trujących, pylących) powinny eliminować lub ograniczać te zagrożenia. Przepisy rozporządzenia uznają za niedopuszczalne przenoszenie przez jednego pracownika materiałów ciekłych - gorących, żrących albo o właściwościach szkodliwych dla zdrowia, których masa wraz z naczyniem i uchwytem przekracza 25 kg dla mężczyzn i 10 kg dla kobiet. Natomiast balony szklane z kwasami lub innymi cieczami żrącymi powinny być przewożone na specjalnych wózkach. Jedynie w wyjątkowych przypadkach mogą one być przenoszone przez dwóch pracowników w odpowiednio wytrzymałych koszach z uchwytami. Niedopuszczalne jest przenoszenie tych balonów na plecach lub przed sobą.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
