Prognozy rynkowe przygotowane przez Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej wskazują, że w 2020 roku farmy wiatrowe mogą wytworzyć nawet 7,5 tys. MW energii, czyli dwukrotnie więcej niż wytworzona moc wytwórcza farm na koniec czerwca 2014 roku – 3,7 tys. MW. Podobne wartości podaje Krajowa Agencja Poszanowania Energii (ok. 7,05 tys. MW). Ma temu sprzyjać nowe prawo regulujące funkcjonowanie odnawialnych źródeł energii. Czy jednak tak będzie?
W 2012 roku Polska odnotowała wzrost liczby projektów inwestycyjnych typu greenfield o 22% i związany z tym wzrost liczby miejsc pracy o 67%. Był to najwyższy wskaźnik w Europie (odpowiednio -2,8% i +8%). Według danych Urzędu Regulacji Energetyki na koniec września 2013 roku istniało w Polsce 795 farm wiatrowych o łącznej mocy 3082 MW. Instalacje wiatrowe zlokalizowane są w większości w północno – zachodniej części kraju. Ich rozmieszczenie w poszczególnych województwach prezentuje tabela 1. Polska została uznana za jeden z 12 głównych rynków zbytu turbin wiatrowych na świecie – wynika z raportu pt. Energetyka wiatrowa w Polsce 2013.
Tabela 1. Liczba instalacji i moc farm wiatrowych w Polsce (stan na 30.06.2013)
| 1. pl | Województwo | Liczba instalacji | Moc (MW |
| 1 | zachodniopomorskie | 49 | 836,9 |
| 2 | pomorskie | 31 | 312,2 |
| 3 | kujawsko-pomorskie | 215 | 296,1 |
| 4 | wielkopolskie | 114 | 291,5 |
| 5 | łódzkie | 162 | 277,7 |
| 6 | warmińsko-mazurskie | 23 | 209,5 |
| 7 | mazowieckie | 62 | 142,7 |
| 8 | podlaskie | 19 | 120,4 |
| 9 | opolskie | 5 | 84,2 |
| 10 | podkarpackie | 25 | 82,5 |
| 11 | dolnośląskie | 7 | 74,3 |
| 12 | lubuskie | 7 | 56,6 |
| 13 | śląskie | 16 | 11,6 |
| 14 | świętokrzyskie | 14 | 6,1 |
| 15 | małopolskie | 11 | 3,0 |
| 16 | lubelskie | 5 | 2,2 |
Źrodło: Raport Energetyka wiatrowa w Polsce 2013
W Polsce w energetyce wiatrowej zainstalowanych jest 3389,541 MW (stan na dzień 31.12.2013). Oznacza to 892,79 MW wzrostu w stosunku do roku 2012. Nasycenie elektrowniami wiatrowymi w kraju należy ciągle do najniższych w Europie. Moc zainstalowana w energetyce wiatrowej w przeliczeniu na mieszkańca, to 0,012 kW. Na kilometr kwadratowy obszaru lądowego przypada 1,44 kW – podaje Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej.
Założenia projektu ustawy
Instalacje wiatrowe stanowią prosumenckie źródło wytwarzania energii elektrycznej. Regulacje w zakresie funkcjonowania tego segmentu rynku energetycznego zawiera projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii. 15 września 2014 odbyło się publiczne wysłuchanie ustawy. Uczestniczyło w nim prawie 130 osób, które miały uwagi do projektu, co obrazuje duże zainteresowanie rozwiązaniem legislacyjnym.@page_break@
Projekt, oprócz utrzymania obecnego systemu wsparcia dla istniejących instalacji OZE, ma na celu stworzenie nowych rozwiązań opartych na systemie aukcyjnym, zakłada uproszczenie procedur koncesyjnych, wprowadzenie prosumenckiego wytwarzania energii, a także możliwość produkcji energii z OZE na własne potrzeby. Projektodawca definiuje pojęcie prosumenta jako wytwórcy energii elektrycznej w mikroinstalacji, czyli instalacji o niewielkiej mocy, produkującej energię w celu jej zużycia na potrzeby własne lub sprzedaż energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacji w ilości nie większej niż 30% energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacji w danym roku. Prosument jest to więc producent i jednocześnie konsument energii. Jego działalność nie jest działalnością gospodarczą i nie wymaga wpisu do rejestru wytwórców energii w mikroinstalacji czy uzyskania koncesji. Prosument będzie miał też możliwość odsprzedania nadwyżki energii zakładowi energetycznemu.
Nowe rozwiązania dają wytwórcy energii elektrycznej możliwość wyboru między dotychczasowymi zasadami wsparcia wytwarzania energii a przystąpieniem do tzw. systemu aukcyjnego, który miałby funkcjonować od 1 stycznia 2015 r. Jego ważnym elementem będzie organizowanie odrębnych aukcji na wytwarzanie energii elektrycznej produkowanej w obiektach o mocy zainstalowanej do 1 MW oraz o mocy zainstalowanej powyżej 1 MW. Zgodnie z nim, minimum jedna czwarta energii elektrycznej powinna zostać wytworzona w instalacjach OZE o mocy zainstalowanej do 1 MW, co zapewni wykorzystanie lokalnie dostępnych zasobów. Za organizację i przeprowadzanie aukcji odpowiedzialny będzie prezes Urzędu Regulacji Energetyki.
Nowy system wymaga wydania pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej zatwierdzającej system wsparcia jako zgodny z przepisami o pomocy publicznej i może obowiązywać dopiero po upływie 12 miesięcy od daty wydania tej decyzji.
Głosy krytyczne
Przedłożony Sejmowi rządowy projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii budzi szereg zastrzeżeń. Zgłaszają je różne podmioty, w tym Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej. Dotyczą one m.in. zapisu zakładającego, że 100% produkcji energii elektrycznej zadeklarowanej w aukcji podlega rozliczeniu co 3 lata pod sankcją kary. Tymczasem eksperci wskazują na fakt, że różnice w prognozowanej produkcji energii z wiatru, a tym, ile jej się wytwarza w cyklach kilkuletnich, sięgają 15%. Uwarunkowane jest to losowym charakterem zmian siły wiatru i niepewnością wynikająca z niedoskonałości narzędzi i metod prognozowania produktywności (raport M. Zientary). Zachowanie zasady rozliczenia produkcji w okresach 3-letnich może skłaniać inwestorów do zaniżania wielkości deklarowanych w aukcjach ilości energii lub oznaczać konieczność płacenia kar za niedostarczenie zadeklarowanej ilości produkcji. W efekcie proponowane rozwiązania legislacyjne mogą prowadzić do dyskryminacji technologii wiatrowej w Polsce.
Projekt ustawy budzi też zastrzeżenia Polskiej Rady Koordynacyjnej Odnawialnych Źródeł Energii, Skupia ona 22 organizacje branżowe, reprezentujące kilkaset przedsiębiorstw. Rada, w opracowanym stanowisku z dn. 9 września 2014 roku, stwierdza, iż projekt nie likwiduje przyczyn nieprawidłowości w funkcjonowaniu dotychczasowego systemu wsparcia i nie rozwiązuje związanych z tym problemów. Jej zdaniem, zastrzeżenia budzi m.in. brak należytej ochrony inwestycji już zrealizowanych i planowanych do realizacji, przed zagrożeniami związanymi z dominującą pozycją rynkową i systemową dużych spółek energetycznych oraz brak przepisów dedykowanych produkcji ciepła i chłodu oraz biopaliw i biokomponentów z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii czy wreszcie brak skutecznych rozwiązań stabilizujących rynek zielonych certyfikatów. Zdaniem Rady, projekt zawiera więc propozycje przepisów, które mogą jeszcze pogłębić zapaść tego systemu.
Także Konwent Marszałków RP stoi na stanowisku, iż projekt ustawy w ograniczony sposób tworzy fundamenty dla rozwoju w Polsce branży energetyki odnawialnej, zawarte w projekcie zapisy nie stanowią bowiem atrakcyjnych zachęt dla przedsiębiorców. Tymczasem ustawa docelowo musi przyczyniać się do realizacji głównego celu polityki energetycznej Polski, jakim jest tworzenie warunków dla stałego i zrównoważonego rozwoju sektora energetycznego, zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego państwa oraz zaspokojenia potrzeb energetycznych przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Cel ten został sformułowany w konsultowanym obecnie projekcie Polityki energetycznej Polski do 2050 roku.
Przydatne źródła
Projekt ustawy z dn. 26.07.2012 r. o odnawialnych źródłach energii
Raport dr. Marcina Zientary z firmy Stermedia (DCAD) na temat skali niepewności oszacowania średniorocznej produktywności dla różnych horyzontów czasu.
Raport Energetyka wiatrowa w Polsce 2013, WWW.psew.pl