Inwentaryzacja, czyli okresowe ustalanie lub sprawdzanie rzeczywistego stanu aktywów i pasywów, jest elementem rachunkowości, za którą odpowiedzialność ponosi kierownik jednostki.
Zobacz także: Za inwentaryzację odpowiada kierownik jednostki
Proces przeprowadzenia inwentaryzacji można podzielić na 4 kolejne etapy:
1) etap organizacji i przygotowań do inwentaryzacji,
2) przeprowadzenie inwentaryzacji różnymi metodami w odniesieniu do poszczególnych grup aktywów i pasywów,
3) rozliczenie stwierdzonych różnic inwentaryzacyjnych i wykorzystanie informacji dotyczących jakości materiałów, towarów i produktów,
4) wyciągnięcie wniosków na przyszłość w celu udoskonalenia działalności jednostki w roku następnym.
Każdy z wymienionych etapów wymaga podjęcia szeregu kroków mających na celu osiągnięcie zamierzonego celu. Należy pamiętać, że każdy z wymienionych etapów jest zagadnieniem złożonym, wymagającym podjęcia szeregu odrębnych czynności, które mogą być przeprowadzone w różnej kolejności lub niejako równolegle.
Organizacja prac inwentaryzacyjnych nie została uregulowana przepisami. Ustawa o rachunkowości formułuje jedynie ogólne zasady inwentaryzacji, sposoby jej przeprowadzania, terminy, zasady ujęcia i rozliczenia wyników. Przepisy nie określają procedur związanych z organizacją inwentaryzacji, choć ich właściwe stosowanie ma znaczenie, odsyłając do wypracowanych w praktyce i utrwalonych zwyczajowo zasad. W różnych przedsiębiorstwach inwentaryzacja odbywa się nieco inaczej, w dostosowaniu do pewnej specyfiki firmy i - nie bójmy się tego powiedzieć - tradycji.
Z tego też względu, w praktyce można niekiedy spotkać różne nieprawidłowości i nie wszystkie istniejące wzorce nadają się do naśladowania. Można jednak wyrazić pogląd, że duża elastyczność ustawowych rozwiązań związanych z inwentaryzacją jest korzystna dla przedsiębiorstw, ponieważ warunki przeprowadzania inwentaryzacji w poszczególnych firmach mogą istotnie się różnić.
(...)