Pytanie:
Zarządca infrastruktury kolejowej złożył wniosek do starosty o usunięcie drzew na podstawie ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 1297) - dalej u.t.k., wyznaczając jednocześnie w terenie drzewa do usunięcia rosnące w pasie do 15 m i powyżej 15 m od osi skrajnego toru kolejowego.
Czy starosta zobligowany jest do wydania decyzji o usunięciu tylko drzew rosnących w pasie do 15 m, których dotyczy rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 sierpnia 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie odległości i warunków dopuszczających usytuowanie drzew i krzewów, elementów ochrony akustycznej i wykonywania robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowej, a także sposobu urządzania i utrzymywania zasłon odśnieżnych oraz pasów przeciwpożarowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1227) – dalej r.o.d.l.k.?
Czy w przypadku drzew rosnących powyżej 15 m od osi skrajnego toru przy założeniu, że zachodzi choćby jedna przesłanka z art. 56 ust 1 u.t.k., starosta może wydać stosowną decyzję na ich usunięcie na podstawie u.t.k.? Czy na usunięcie drzew rosnących powyżej 15 m od osi skrajnego toru należy wydać decyzję na podstawie u.t.k., czy na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 1651) - dalej u.o.p.?
Odpowiedź:
W przypadku usuwania drzew lub krzewów rosnących w pasie 15 m od torów kolejowych nie ma znaczenia ich wiek, stan zdrowotny czy wysokość. Przesłanką uzasadniającą ich usunięcie jest stwierdzenie, że drzewa te utrudniają widoczność sygnałów i pociągów lub eksploatację urządzeń kolejowych albo powodują zaspy śnieżne. Jeśli zarządca linii kolejowej taki wniosek złoży, starosta ma obowiązek udzielenia zezwolenia.
Ocena zasadności wniosku zarządcy co do potrzeby usunięcia drzew i krzewów drzew rosnących powyżej 15 m od osi skrajnego toru dokonywana jest na podstawie art. 56 ust. 1 u.t.k. przez starostę. Powyższe jest również motywem przyznania szczególnego pierwszeństwa przepisowi art. 56 ust. 1 u.t.k. przed innymi podstawami udzielenia zezwolenia na usunięcie drzewostanu, w tym przed przepisami u.o.p., jak również ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 2100).
Gdyby konieczność usunięcia drzew dotyczyła innych przypadków niż wskazane w art. 56 ust. 1 u.t.k., wtedy zastosowanie znalazłaby u.o.p.
Uzasadnienie:
Przepis § 1 r.o.d.l.k. statuuje zasadę, że na gruntach położonych w sąsiedztwie linii kolejowej drzewa i krzewy mogą być usytuowane w odległości nie mniejszej niż 15 m od osi skrajnego toru kolejowego. Zapis powyższy dotyczy zarówno drzew istniejących, jak i ewentualnych nowych nasadzeń. W pierwszym wypadku oznacza on obowiązek usunięcia takich drzew, natomiast w drugim - zakaz ich sadzenia.
Zestawienie przepisu § 1 r.o.d.l.k. z przepisem art. 53 oraz art. 56 ust. 1 u.t.k. prowadzi do wniosku, że hipoteza normy prawnej zawartej w art. 56 ust. 1 u.t.k. obejmuje dwie grupy stanów faktycznych: jedną – w której drzewa i krzewy usytuowane są w odległości mniejszej lub równej 15 m od osi skrajnego toru kolejowego - oraz drugą - w której drzewa i krzewy usytuowane są w odległości większej niż 15 m od osi skrajnego toru kolejowego.
W sytuacji gdy drzewa i krzewy rosnące w sąsiedztwie linii kolejowej usytuowane są w odległości mniejszej lub równej 15 m od osi skrajnego toru kolejowego, wobec wprowadzenia fikcji prawnej, że takie ich usytuowanie powoduje zagrożenie bezpieczeństwa ruchu kolejowego, organ wydający decyzję o usunięciu drzew na podstawie art. 56 ust. 1 u.t.k. nie musi dokonywać ustaleń, że takie usytuowanie drzew lub krzewów utrudnia widoczność sygnałów i pociągów lub eksploatację urządzeń kolejowych albo powoduje zaspy śnieżne.