Pytanie:
Czy kontenery na placach budowy, przeznaczone na miejsca pracy podczas trwania budowy należy wyposażać w gaśnice przeciwpożarowe? Czy należy wyznaczać kierunki dróg i wyjść ewakuacyjnych przy pomocy piktogramów? Czy podczas budowy, z miejsc w których organizowana jest praca należy zaprojektować plan ewakuacji?
Odpowiedź:
W kontenerach na placach budowy przeznaczonych na miejsca pracy podczas trwania budowy należy zapewnić podręczny sprzęt gaśniczy, a na terenie budowy należy wyznaczyć kierunki dróg i wyjść ewakuacyjnych przy pomocy piktogramów.
Uzasadnienie:
W rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz. 401) – dalej r.b.h.r.b. wskazano wymagania w zakresie dróg ewakuacyjnych na terenie budowy oraz wyposażenia terenu budowy w podręczny sprzęt gaśniczy.
Zgodnie z § 41 ust. 1 i 2 r.b.h.r.b. drogi ewakuacyjne muszą odpowiadać wymaganiom przepisów techniczno-budowlanych oraz przepisów przeciwpożarowych.
Drogi i wyjścia ewakuacyjne, wymagające oświetlenia, zaopatruje się, w przypadku awarii oświetlenia ogólnego (podstawowego), w oświetlenie awaryjne zapewniające dostateczne natężenie oświetlenia, zgodnie z Polską Normą.
Teren budowy zgodnie z § 42 ust. 1 i 2 i 3 r.b.h.r.b. wyposaża się w niezbędny sprzęt do gaszenia pożaru oraz, w zależności od potrzeb, w system sygnalizacji pożarowej, dostosowany do charakteru budowy, rozmiarów i sposobu wykorzystania pomieszczeń, wyposażenia budowy, fizycznych i chemicznych właściwości substancji znajdujących się na terenie budowy, w ilości wynikającej z liczby zagrożonych osób.
Sprzęt do gaszenia pożaru, o którym mowa powyżej, regularnie sprawdza się, konserwuje i uzupełnia, zgodnie z wymaganiami producentów i przepisów przeciwpożarowych.
Ilość i rozmieszczenie gaśnic przenośnych powinno być zgodne z wymaganiami przepisów przeciwpożarowych.
Wymagania przeciwpożarowe określa rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719) – dalej r.o.p.b.
Zgodnie z § 3 ust. 2 r.o.p.b. urządzenia przeciwpożarowe oraz gaśnice przenośne i przewoźne, powinny być poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym, zgodnie z zasadami i w sposób określony w Polskich Normach dotyczących urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, w dokumentacji techniczno-ruchowej oraz w instrukcjach obsługi, opracowanych przez ich producentów.
Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne urządzeń przeciwpożarowych oraz gaśnic, powinny być przeprowadzane w okresach ustalonych przez producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku.
Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 14 i 18 r.o.p.b.o.b. w obiektach oraz na terenach przyległych do nich jest zabronione wykonywanie następujących czynności, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji. Do takich czynności można zaliczyć m.in. zamykanie drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich natychmiastowe użycie w przypadku pożaru lub innego zagrożenia powodującego konieczność ewakuacji oraz uniemożliwianie lub ograniczanie dostępu do gaśnic i urządzeń przeciwpożarowych.
Z każdego miejsca w obiekcie, przeznaczonego do przebywania ludzi, zapewnia się odpowiednie warunki ewakuacji, umożliwiające szybkie i bezpieczne opuszczanie strefy zagrożonej lub objętej pożarem, dostosowane do liczby i stanu sprawności osób przebywających w obiekcie oraz jego funkcji, konstrukcji i wymiarów, a także zastosowanie technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego, polegających m.in. na zapewnieniu dostatecznej liczby, wysokości i szerokości wyjść ewakuacyjnych oraz zachowaniu dopuszczalnej długości, wysokości i szerokości przejść oraz dojść ewakuacyjnych (§ 15 ust. 1 r.o.p.b.o.b.).
W § 32 r.o.p.b.o.b. wskazano, że obiekty muszą być wyposażone w gaśnice, spełniające wymagania Polskich Norm dotyczących gaśnic. Rodzaj gaśnic powinien być dostosowany do gaszenia tych grup pożarów, które mogą wystąpić w obiekcie:
1) A - materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego, których normalne spalanie zachodzi z tworzeniem żarzących się węgli;
2) B - cieczy i materiałów stałych topiących się;
3) C - gazów;
4) D - metali;
5) F - tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych.
Jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm3) zawartego w gaśnicach przypada, z wyjątkiem przypadków określonych w przepisach szczególnych:
1) na każde 100 m2 powierzchni strefy pożarowej w budynku, niechronionej stałym urządzeniem gaśniczym:
a) zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V,
b) produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążenia ogniowego ponad 500 MJ/m2,
c) zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem;
2) na każde 300 m2 powierzchni strefy pożarowej niewymienionej w pkt 1, z wyjątkiem zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV.
Zgodnie z § 33 ust. 1 r.o.p.b.o.b. gaśnice w obiektach muszą być rozmieszczone:
1) w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, w szczególności:
a) przy wejściach do budynków,
b) na klatkach schodowych,
c) na korytarzach,
d) przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz;
2) w miejscach nienarażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki),
3) w obiektach wielokondygnacyjnych - w tych samych miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli pozwalają na to istniejące warunki.
Przy rozmieszczaniu gaśnic muszą być spełnione następujące warunki:
1) odległość z każdego miejsca w obiekcie, w którym może przebywać człowiek, do najbliższej gaśnicy nie powinna być większa niż 30 m,
2) do gaśnic powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1 m.
Zgodnie z r.b.h.r.b. do dokumentów związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, które powinny być przygotowane na nowym placu budowy, gdzie pracuje kilka firm podwykonawców należy m.in. plan zagospodarowania terenu budowy opracowany zgodnie z projektem budowlanym.
Kierownictwo budowy podejmuje decyzje o sposobie wykorzystania terenu budowy, usytuowaniu maszyn i urządzeń technicznych, składowisk materiałów, rozmieszczeniu dróg dla ruchu samochodowego i pieszego, przebiegu instalacji ważnych dla funkcjonowania budowy (np. elektrycznej, wodnej), szatni pracowniczych, stołówki, biura budowy i innych miejsc niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania budowy. Plan powinien być na bieżąco aktualizowany i najlepiej jeżeli jest wywieszony w miejscu ogólnodostępnym dla pracowników oraz osób przybywających z zewnątrz, w tym służb ratowniczych, dzięki czemu w sytuacji awaryjnej łatwo ustalić miejsca istotne dla prowadzonej akcji ratowniczej oraz sposób poruszania się po budowie.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz. 401) – dalej r.b.h.p.p.b. do dokumentów związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, które powinny być przygotowane na nowym placu budowy, gdzie pracuje kilka firm podwykonawców należy m.in. plan zagospodarowania terenu budowy opracowany zgodnie z projektem budowlanym.
Kierownictwo budowy podejmuje decyzje o sposobie wykorzystania terenu budowy, usytuowaniu maszyn i urządzeń technicznych, składowisk materiałów, rozmieszczeniu dróg dla ruchu samochodowego i pieszego, przebiegu instalacji ważnych dla funkcjonowania budowy (np. elektrycznej, wodnej), szatni pracowniczych, stołówki, biura budowy i innych miejsc niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania budowy. Plan powinien być na bieżąco aktualizowany i najlepiej jeżeli jest wywieszony w miejscu ogólnodostępnym dla pracowników oraz osób przybywających z zewnątrz, w tym służb ratowniczych, dzięki czemu w sytuacji awaryjnej łatwo ustalić miejsca istotne dla prowadzonej akcji ratowniczej oraz sposób poruszania się po budowie.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 120, poz. 1126) - dalej plan bioz, zawiera:
1) stronę tytułową;
2) część opisową;
3) część rysunkową, sporządzoną na kopii projektu zagospodarowania działki lub terenu, jeżeli jest wymagany zgodnie z przepisami ustawy - Prawo budowlane.
Część opisowa zawiera w szczególności:
1) zakres robót dla całego zamierzenia budowlanego oraz kolejność realizacji poszczególnych obiektów;
2) wykaz istniejących obiektów budowlanych podlegających adaptacji lub rozbiórce;
3) wskazanie elementów zagospodarowania działki lub terenu, które mogą stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi;
4) informacje dotyczące przewidywanych zagrożeń występujących podczas realizacji robót budowlanych, określające skalę i rodzaje zagrożeń oraz miejsce i czas ich wystąpienia;
5) informację o wydzieleniu i oznakowaniu miejsca prowadzenia robót budowlanych, stosownie do rodzaju zagrożenia;
6) informację o sposobie prowadzenia instruktażu pracowników przed przystąpieniem do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych, w tym:
a) określenie zasad postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia,
b) konieczność stosowania przez pracowników środków ochrony indywidualnej, zabezpieczających przed skutkami zagrożeń,
c) zasady bezpośredniego nadzoru nad pracami szczególnie niebezpiecznymi przez wyznaczone w tym celu osoby;
7) określenie sposobu przechowywania i przemieszczania materiałów, wyrobów, substancji oraz preparatów niebezpiecznych na terenie budowy;
8) wskazanie środków technicznych i organizacyjnych, zapobiegających niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania robót budowlanych w strefach szczególnego zagrożenia zdrowia lub w ich sąsiedztwie, w tym zapewniających bezpieczną i sprawną komunikację, umożliwiającą szybką ewakuację na wypadek pożaru, awarii i innych zagrożeń;
9) wskazanie miejsca przechowywania dokumentacji budowy oraz dokumentów niezbędnych do prawidłowej eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych.
Część rysunkowa, opracowana na kopii projektu zagospodarowania działki lub terenu, jeżeli jest wymagany zgodnie z przepisami ustawy - Prawo budowlane, zawiera dane umożliwiające łatwe odczytanie części opisowej, a w szczególności:
1) czytelną legendę;
2) oznaczenie czynników mogących stwarzać zagrożenie;
3) rozmieszczenie urządzeń przeciwpożarowych wraz z parametrami poboru mediów, punktami czerpalnymi, zaworami odcinającymi, drogami dojazdowymi;
4) rozmieszczenie sprzętu ratunkowego (w tym pływającego, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem robót), niezbędnego przy prowadzeniu robót budowlanych;
5) rozmieszczenie i oznaczenie granic obszarów wewnętrznych i zewnętrznych stref ochronnych, wynikających z przepisów odrębnych, takich jak strefy magazynowania i składowania materiałów, wyrobów, substancji oraz preparatów niebezpiecznych, strefy pracy sprzętu zmechanizowanego i pomocniczego;
6) rozmieszczenie placów produkcji pomocniczej, takich jak węzły produkcji betonu cementowego i asfaltowego, prefabrykatów;
7) przedstawienie rozwiązań układów komunikacyjnych, transportu na potrzeby budowy oraz ogrodzenia terenu;
8) lokalizację pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.
