Szczególne zasady postępowania z zakaźnymi odpadami medycznymi i zakaźnymi odpadami weterynaryjnymi

Zakaźne odpady medyczne i zakaźne odpady weterynaryjne mogą być zbierane jedynie w miejscu ich wytworzenia, chyba że powstały one w wyniku świadczenia usług medycznych lub weterynaryjnych na wezwanie.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. 2014 poz. 1923) dzieli odpady według źródła powstawania na 20 podstawowych kategorii i setki podkategorii, stanowiąc punkt wyjścia aktów wykonawczych określających dopuszczalne sposoby gospodarowania odpadami.

Szczegółowe zasady postępowania z niektórymi rodzajami odpadów regulują przepisy Działu VII ustawy z dnia 14 grudnia 2012 o odpadach (t.j. Dz. U. 2013 poz. 21 ze zm.). Dotyczą one m.in. zakaźnych odpadów medycznych i zakaźnych odpadów weterynaryjnych, które, ze względu na obecność patogenów i stwarzane niebezpieczeństwo sanitarne, wymagają specjalnych sposobów gospodarowania.

Zakaźne odpady medyczne i zakaźne odpady weterynaryjne mogą być zbierane jedynie w miejscu ich wytworzenia (art. 23 ust. 2), chyba że powstały one w wyniku świadczenia usług medycznych lub weterynaryjnych na wezwanie (art. 23 ust. 8).

W wyjątkowych przypadkach, marszałek województwa, w drodze decyzji, może zezwolić na zbieranie zakaźnych odpadów medycznych lub weterynaryjnych poza miejscem ich wytworzenia, jednak na okres nie dłuższy niż rok (art. 23 ust. 4 i 6). Zabrania się składowania tych odpadów na składowiskach odpadów (art. 122 ust. 1).

Właściwą metodą ich unieszkodliwiania jest termiczne przekształcanie w spalarniach odpadów niebezpiecznych (art. 95 ust. 2), a prowadzenie unieszkodliwiania tych odpadów wymaga zgody Głównego Inspektora Sanitarnego (art. 41 ust. 7).

Niektóre z odpadów medycznych i weterynaryjnych nie muszą być unieszkodliwiane, ale mogą być poddane odzyskowi. Określa je rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie rodzajów odpadów medycznych i odpadów weterynaryjnych, których odzysk jest dopuszczalny (Dz. U. 2015 poz. 1116) i są to m.in. narzędzia chirurgiczne i zabiegowe, chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne, oraz odpady amalgamatu dentystycznego.

W gospodarowaniu zakaźnymi odpadami medycznymi i zakaźnymi odpadami weterynaryjnymi obowiązuje zasada bliskości, o której mowa w art. 20 ustawy o odpadach.

Zgodnie z tą zasadą, odpady w pierwszej kolejności poddaje się przetwarzaniu w miejscu ich powstania, zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami. Zgodnie z przepisami, odpady te powinny być unieszkodliwiane na obszarze województwa, w którym zostały wytworzone.

Ustawa zabrania również przywożenia na teren województwa odpadów wytworzonych na terenie innych województwa. Jeżeli na obszarze województwa nie ma instalacji do unieszkodliwiania tych odpadów lub istniejące instalacje nie mają wolnych mocy przerobowych, ustawa dopuszcza unieszkodliwianie tych odpadów w najbliżej położonej instalacji na terenie innego województwa.

Ponadto, jeżeli odległość od miejsca wytworzenia odpadów do miejsca ich unieszkodliwienia położonego na terenie innego województwa jest mniejsza niż do miejsca położonego na terenie tego samego województwa, dopuszcza się unieszkodliwianie odpadów w instalacji położonej najbliższej (art. 20 ust. 6, w związku z ust. 5), choć nie jest to obligatoryjne. Naruszenie zasady bliskości stanowi wykroczenie, i w myśl. art. 172 ustawy o odpadach, grozi odpowiedzialnością karną.

Przepisy dotyczące odpowiedzialności za gospodarowanie zakaźnymi odpadami medycznymi i zakaźnymi odpadami weterynaryjnymi różnią się zasadniczo od równoległych przepisów dotyczących innych odpadów.

Zgodnie z art. 27 ustawy o odpadach, wytwórca zakaźnych odpadów medycznych lub weterynaryjnych jest zwolniony z odpowiedzialności za zbieranie lub przetwarzanie tych odpadów z chwilą dokonania unieszkodliwienia tych odpadów przez ich termiczne przekształcenie w spalarni odpadów niebezpiecznych, o czym zaświadcza dokument potwierdzający unieszkodliwienie, wydawany na wniosek wytwórcy odpadów przez posiadacza prowadzącego unieszkodliwianie (art. 95 ust. 4).

Nadmienić należy, że w przypadku wszystkich innych rodzajów odpadów, posiadacza odpadu zwalnia się z odpowiedzialności za gospodarowanie odpadami już z chwilą przekazania odpadów do kolejnego posiadacza odpadów, posiadającego odpowiednie zezwolenie.

W przypadku braku dokumentu potwierdzającego unieszkodliwienie zakaźnych odpadów medycznych lub weterynaryjnych, z odpowiedzialności za gospodarowanie nimi nie zwalnia sama karta przekazania odpadu.

Przekazywanie odpadów musi przebiegać zgodnie z określoną prawem procedurą. Na mocy art. 66 ust. 1 i art. 67 ust. 1 ustawy o odpadach, wymagane jest prowadzenie ewidencji odpadów w postaci karty przekazania odpadów oraz karty ewidencji odpadów.

Wzory tych dokumentów określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 grudnia 2014 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. 2014 poz. 1973).

W związku z tym, że zakaźne odpady medyczne i weterynaryjne są odpadami niebezpiecznymi, zgodnie z art. 71 ustawy o odpadach, jeżeli masa wytworzonych odpadów nie przekracza 100 kg w skali roku, przekazywanie odpadów może się odbywać z użyciem samej karty przekazania odpadów.

Źródło: www.gdansk.wios.gov.pl, stan z dnia 5 kwietnia 2016 r.