Odpowiedź: ze względu na istniejące między małżonkami powiązania istnieje w przedstawionej sytuacji przede wszystkim ryzyko oszacowania przez organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej przychodu oraz ryczałtu żony. Szczegóły znajdują się w uzasadnieniu.
Uzasadnienie: z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków (zob. art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 788 z późn. zm. – dalej k.r.o.).
Zakładam, że miedzy małżonkami, o których mowa, istnieje właśnie ustrój majątkowy. Jest to najczęściej spotykany ustrój majątkowy, a z treści pytania nie wynika, aby między małżonkami istniał inny ustrój majątkowy.
Mając to na uwadze wyjaśnić pragnę, że do majątku wspólnego małżonków pozostających we wspólności majątkowej wchodzą, między innymi, rzeczy nabyte w trakcie trwania małżeństwa w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez jednego z nich (nawet gdy drugi z małżonków nie figuruje w umowach sprzedaży, na których podstawie te rzeczy zostały nabyte). A zatem z cywilnoprawnego punktu widzenia wszystkie składniki majątku przedsiębiorstwa jednego z małżonków stanowią współwłasność drugiego z małżonków (chyba że na podstawie art. 33 k.r.o. składniki te stanowią majątek odrębny małżonka prowadzącego działalność gospodarczą).
Mimo to dla celów podatkowych dopuszcza się przenoszenie składników majątku między przedsiębiorcami małżonków. Jak czytamy w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 lutego 2012 r. (sygn. IBPP1/443-1676/11/AZb), "autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość takiej interpretacji jego przepisów, która zakładałaby, że wspólność majątkowa istniejąca między małżonkami na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ma wpływ na zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług. Dopuszczalne jest dokonywanie czynności cywilnoprawnych między małżonkami pozostającymi w małżeńskiej wspólności majątkowej, jeżeli czynności te dotyczą sfery objętej zakresem ich działalności gospodarczej". Z kolei w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 3 grudnia 2013 r. (sygn. IBPBI/1/415-871/13/WRz) czytamy, że "wydatki jakie Wnioskodawczyni ponosi na zakup towarów handlowych (jaj konsumpcyjnych) od małżonka, jako podmiotu prowadzącego działy specjalne produkcji rolnej (odrębnego podmiotu), mogą stanowić koszty uzyskania przychodu prowadzonej przez nią odrębnie działalności gospodarczej pod warunkiem należytego ich udokumentowania".
Przyjęcie takiego stanowiska oznaczałoby, że w przedstawionej sytuacji dopuszczalne było podatkowe rozliczenie "sprzedaży" towarów handlowych między małżonkami, w tym uznanie kosztów ich zakupu przez męża za koszty uzyskania przychodów oraz odliczenie VAT z faktury wystawionej przez żonę.
Należy jednak zauważyć, że mąż i żona są osobami ze sobą powiązanymi rodzinnie (zob. art. 25 ust. 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm. - dalej u.p.d.o.f., oraz art. 32 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm. – dalej u.p.t.u.). Powoduje to, że istnieje w przedstawionej sytuacji ryzyko uznania przez organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej, że żona zaniżyła cenę przychodu ze sprzedaży towarów handlowych, o których mowa, czego skutkiem byłoby określenie przez jeden z tych organów wartości niezaewidencjonowanego przychodu żony i określenie od tej kwoty ryczałtu (zob. art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, Dz. U. Nr 144, poz. 930 z późn. zm. – u.z.p.d.).
Najprawdopodobniej nie ma natomiast w przedstawionej sytuacji ryzyka szacunku dla celów VAT. Mężowi zapewne przysługiwało prawo do odliczenia całości VAT z tytułu zakupu, co oznaczałoby, że przepisy o szacowaniu podstawy opodatkowania podatkiem VAT nie znajdą w przedstawionej sytuacji zastosowania (zob. art. 32 ust. 1 u.p.t.u.).
Więcej odpowiedzi na pytania z zakresu działalności gospodarczej i podatków znajdziesz w Kompasie Księgowo Kadrowym