Sprawdź w jaki sposób ustalić odpisy aktualizujące wartość należności

Istnieje wiele sposobów na ustalenie odpisów aktualizujących wartość należności. Można je podzielić na metody statystyczne i indywidualne. Ich wybór powinien być uzależniony od prowadzonej działalności operacyjnej - wyjaśnia ekspert Kompasu Księgowo-Kadrowego.

1. Udział złych długów w przychodach ze sprzedaży

Ten sposób ustalania odpisów aktualizujących opiera się o analizę wartości historycznych. Na podstawie historycznej analizy określa się udział nieściągalnych należności w wartości sprzedaży zrealizowanej na kredyt handlowy. Udział ten następnie odnosi się do sprzedaży osiągniętej w danym okresie. W ten sposób oszacowana kwota stanowi wartość odpisu aktualizującego.

Zobacz: Wartość należności aktualizuje się poprzez dokonanie odpisu

Przykład:

Ustalenie odpisu aktualizującego jako % zrealizowanej sprzedaży

Spółka A prowadzi sprzedaż na rzecz przedsiębiorców oraz osób indywidualnych. W 2013 r. w oparciu o udzielony kredyt kupiecki spółka A uzyskała przychody ze sprzedaży 2.254.356 zł. Do dnia bilansowego spółka nie odzyskała 45.546 zł. Na podstawie danych historycznych spółka A szacuje, że podjęcie dalszych działań windykacyjnych do daty przedawnienia spowoduje, iż dalsze 2% z kwoty 45.546 zł zostanie odzyskane. W 2014 r. spółka zrealizowała przychody ze sprzedaży na kwotę 10.567.876 zł, z czego 7.765.543 zł została zapłacone gotówką. W jaki sposób spółka A powinna ująć odpis aktualizujący wartość należności?

Odpowiedź

Aby oszacować odpis aktualizujący wartość należności za bieżący okres spółka A powinna określić udział złych długów dotyczących sprzedaży zrealizowanej w 2013 r. Aby to zrobić powinna określić szacowaną (do dnia przedawnienia) wartość nieściągalnych należności z poprzedniego okresu. Wynosi ona 44.635,08 zł (45.546 zł - 45.546 zł x 2%). Następnie powinna obliczyć udział procentowy wartości nieściągalnych należności w sprzedaży zrealizowanej na kredyt kupiecki. Udział ten wynosi 1,98% (44.635,08 zł / 2.254.356 zł).

Następnie spółka A powinna wyznaczyć przychody za bieżący okres zrealizowane na kredyt kupiecki. Wynoszą one 2.802.333 zł (10.567.876 zł - 7.765.543 zł). Następnie współczynnik złych długów z 2013 r., 1,98% należy odnieść do sprzedaży 2014 r. W konsekwencji odpis aktualizujący wartość należności za 2014 r. wynosi 55.484,74 zł (1,98% x 2.802.333 zł).

Ten sposób wyznaczenia odpisów aktualizujących należności ma wiele wad. Przede wszystkim nie uwzględnia zmian rynkowych dłużników choćby tych spowodowanych zmianami w prawie podatkowym i wprowadzeniu przepisów o zatorach płatniczych. Kolejna trudność w stosowaniu takiego sposobu wyznaczania odpisu aktualizującego dotyczy sposobu wyksięgowywania takiego odpisu. Stosując zasadę ostrożności odpis taki należałoby rozwiązać dopiero w momencie przedawnienia się należności wynikających ze sprzedaży za 2014 r. Takie postępowanie nie będzie odpowiadało rzeczywistości bowiem część dłużników ureguluje swój dług.

Zobacz: Jak tworzyć odpisy aktualizujące należności

2. Odpis aktualizujący na podstawie wiekowania należności

Ten sposób kalkulacji oparty jest o analizę wieku należności. Pod uwagę bierze się jedynie należności przeterminowane. Należności te grupuje się w oparciu o liczbę dni od daty wymagalności do dnia bilansowego. Następnie w oparciu o dane historyczne wyznacza się współczynnik dla każdej grupy.

Przykład

Ustalanie odpisu aktualizującego na podstawie wiekowania należności

Z analizy historycznej danych spółki A wynika, że poziom ściągalności należności przeterminowanych do 30 dni wynosi 99,5%, poziom ściągalności należności przeterminowanych powyżej 30 dni nie więcej niż 90 dni wynosi 97,5%. Z należności przeterminowanych powyżej 90 dni spółka odzyskuje jedynie 80%. W jaki sposób obliczyć odpis aktualizujący wartość należności na dzień 31 grudnia 2014 r. wiedząc, że na ten dzień należności przeterminowane do 30 dni wyniosły 2.000.000 zł, należności przeterminowane powyżej 30 dni nie więcej niż 90 dni wyniosły 1.000.000 zł, należności przeterminowane powyżej 90 dni wyniosły 150.000 zł.

Polecamy!

Rachunkowość finansowa. Podręcznik

3. Ustalanie odpisu aktualizującego wartość należności przy zastosowaniu metody indywidualnej

Odpis tworzony na podstawie udziału złych długów w przychodach ze sprzedaży oraz odpis tworzony na podstawie wiekowania należności jest szacunkiem opartym o statystyczne metody pomiaru. Tego typu rozwiązania mogą być stosowane tylko wówczas, gdy spółka sprzedaje towary lub usługi masowe do bardzo wielu indywidualnych klientów. Wówczas określenie odpisu wymaga analizy statystycznej. Ze względu na swe ograniczenia metody statystyczne nie są jednak preferowane przez przepisy rachunkowe. Dużo lepszy obraz sytuacji finansowej daje metoda indywidualna. Metoda ta polega na analizie każdej wymagalnej należności osobno, bezpośrednim kontakcie z klientem, analizie ratingu kredytowego klienta i innych informacji dostępnych na rynku. Na podstawie tych informacji spółka podejmuje indywidualną decyzję o tym czy dokonać odpisu aktualizującego, a jeżeli tak, to w jakiej kwocie.

(...)

Czytaj więcej: Kompas Księgowo-Kadrowy