Rzecznik Finansowy zwrócił się do Sądu Najwyższego o odpowiedź na pytanie: Czy badanie zgodności z dobrymi obyczajami i rażącego naruszenia interesów konsumenta dokonywane jest według stanu z chwili zawarcia umowy, czy też ocena ma uwzględnić sposoby wykonywania badanego postanowienia i umowy praktyce w okresie od daty jej zawarcia do chwili wyrokowania?

Klauzule niedozwolone
Zgodnie z treścią przepisu art. 3851 § 1 kodeksu cywilnego pod pojęciem niedozwolonych postanowień umownych, zwanych również klauzulami abuzywnymi należy rozumieć regulacje, które nie zostały indywidualnie uzgodnione z konsumentem.  To takie zapisy, na których treść nie miał on rzeczywistego wpływu. Muszą one równocześnie kształtować jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.
Pytanie Rzecznika Finansowego odnosi się do wszystkich umów w obrocie konsumenckim. Jednak rzecznik zwraca uwagę na rozbieżności w orzecznictwie dotyczące umów kredytowych z bankami.

Różnie między naruszeniami
Z orzeczeń Sądu Najwyższego wynika, że skoro konkretne postanowienie umowne było sprzeczne z przepisem bezwzględnie obowiązującym, to niejako automatycznie należało stosować art. 3851§ 1 k.c., gdyż sprzeczność tego rodzaju stanowi przesłankę naruszenia dobrych obyczajów, od spełnienia której zależy uznanie abuzywności postanowienia umownego.

SN o niedozwolonych postanowieniach umownych

Co więcej - wyroku z 13 lipca 2005 r. SN wskazał, że rażące naruszenie interesów konsumenta istotnie można rozumieć jako nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym.
Natomiast działanie wbrew dobrym obyczajom oznacza tworzenie przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową stron takiego stosunku.
Tak w szczególności są kwalifikowane wszelkie postanowienia, które zmierzają do naruszenia równorzędności stron stosunku, nierównomiernie rozkładając uprawnienia i obowiązki między partnerami umowy. Właśnie brak równowagi kontraktowej jest najczęściej wskazywanym przejawem naruszenia dobrych obyczajów drogą zastosowania określonych klauzul umownych.

Opinia rzecznika
Rzecznik Finansowy stoi na stanowisku, że miarodajną dla badania zgodności z dobrymi obyczajami i rażącego naruszenia interesów konsumenta jest chwila zawarcia umowy. A w konsekwencji nieuczciwy charakter warunków umowy określany jest w chwili jej zawarcia.

Sygnatura akt III CZP 29/17
 

 
X

Sąd Najwyższy


Potrzebujesz WIĘCEJ wiarygodnych informacji o zagadnieniu Sąd Najwyższy? Sprawdź, co jeszcze na ten temat znajdziesz w LEX.
LEX Search – nowa wersja wyszukiwarki LEX z elementami sztucznej inteligencji. Chcesz łatwiej i szybciej znaleźć właściwe dokumenty?

Sprawdź, co zyskasz dzięki LEX Search >>