Ograniczenie odpowiedzialności Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez bobry do szkód powstałych wyłącznie w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim, jest niezgodne z Konstytucją.
3 lipca 2013 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 126 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody w zakresie, w jakim ogranicza odpowiedzialność Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez bobry do szkód powstałych wyłącznie w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 oraz art. 64 ust. 2 konstytucji.
Z art. 126 ust. 1 pkt 5 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody wynika, że Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez bobry tylko w określonych rodzajach dóbr: gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim. Trybunał wskazał, że nie znajduje to uzasadnienia w regulacjach konstytucyjnych.
Wprowadzone zróżnicowanie nie pozostaje w związku z wartościami, zasadami i normami konstytucyjnymi, uzasadniającymi odmienne traktowanie podmiotów podobnych. Wręcz przeciwnie, przenosi koszty funkcjonowania ochrony gatunkowej na wybrane podmioty, które w przeważającej części przypadków muszą godzić się na znoszenie zachowań zwierząt objętych ochroną gatunkową, w sprawie będącej przedmiotem pytania prawnego - bobrów, nawet takich, które prowadzą do powstania szkód w dobrach będących ich własnością. Istniejące instrumenty prawne nie zawsze dają im możliwość podjęcia w zgodzie z prawem działań mających chronić posiadane dobra.
Chociaż z Konstytucji nie wynika prawo podmiotowe, którego treścią jest odszkodowanie ze środków Skarbu Państwa za szkody wyrządzone przez zwierzęta podlegające ochronie gatunkowej, to jednak w sytuacji, gdy ustawodawca przyznaje na podstawie rozwiązań ustawowych takie prawo jednym podmiotom, musi respektować konstytucyjne zasady. Wśród nich należy zwrócić uwagę na te zawarte w przywołanych jako wzorce kontroli w niniejszej sprawie, czyli zasadę równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 konstytucji) oraz zasadę równej ochrony prawnej własności i innych praw majątkowych (art. 64 ust. 2 konstytucji).
Wyrok (sygn. P 49/11) jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.
Opracowanie: Łukasz Matłacz
Źródło: www.trybunal.gov.pl, stan z dnia 5 lipca 2013 r.