Dochodami Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków będą administracyjne sankcje pieniężne orzekane w wypadkach, które dotychczas stanowiły wykroczenia przewidziane w ustawie o ochronie zabytków i opiece na zabytkami. Do tej pory grzywna przyznawana za popełnienie wykroczenia, np. za brak pozwolenia na prowadzenie prac konserwatorskich, trafiała do ogólnego budżetu. Dzięki zmianie ustawy pieniądze będą przekazywane do Funduszu. Gromadzone środki będą przeznaczone na ratowanie zabytków, a ich dysponentem będzie Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Nowelizacja ma zapobiec m.in. wyburzaniu zabytków i celowemu ich niszczeniu np. dla pozyskania działki budowalnej pod zabudowę. Właściciel lub zarządca obiektu, który będzie działał bez zalecenia konserwatorskiego lub pozwolenia WKZ na rozbiórkę lub prowadzenie prac budowlanych, będzie narażony na wyznaczenie sankcji administracyjnej. Kary administracyjne nakładane przez WKZ będą podlegały miarkowaniu zgodnie z nowymi przepisami kodeksu postępowania administracyjnego. W uzasadnionych przypadkach będzie można od nich odstąpić, a wysokość kary będzie zależała od wartości zabytku czy sytuacji finansowej właściciela. Kontrolę decyzji orzekanych przez wojewódzkich konserwatorów będzie sprawował Generalny Konserwator Zabytków jako organ drugiej instancji.
Nowelizacja wprowadza zmiany w funkcjonowaniu służb konserwatorskich. Generalny Konserwator Zabytków będzie decydował o obsadzaniu stanowisk konserwatorów wojewódzkich i kierowników delegatur, a także uzyska możliwość wydawania wytycznych w sprawach merytorycznych, w celu ujednolicenia polityki konserwatorskiej w skali kraju. Uzyska on również możliwość wzruszania ostatecznych decyzji wojewódzkich konserwatorów zabytków, po zasięgnięciu opinii Głównej Komisji Konserwatorskiej, jeżeli prowadziłyby one do zniszczenia bądź uszkodzenia zabytku. Uprawnienie do wznawiania postępowań przysługiwało dotychczas jedynie wojewódzkim konserwatorom zabytków.
Zapewnieniu większej skuteczności ochrony zabytków służyć ma m.in. proponowana w nowelizacji instytucja „ochrony tymczasowej”, która zakłada objęcie zabytków ochroną od momentu wszczęcia postępowania o wpis do rejestru zabytków, a nie jak obecnie dopiero po wydaniu ostatecznej decyzji.
Źródło: www.mkidn.gov.pl, stan z 28.06.2017 r.
