Resort środowiska: odbiór i zagospodarowanie śmieci w oddzielnych przetargach

Doprecyzowanie przepisów, oddzielenie przetargu na odbiór od przetargu na zagospodarowanie śmieci i ustalenie maksymalnej wysokości opłaty dla mieszkańców znalazły się wśród rekomendacji przekazanych ministrowi środowiska przez Zespół ds. analizy wdrażania ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Przedstawiciele samorządów, przedsiębiorców odbierających odpady komunalne, mieszkańców oraz eksperci z zakresu prawa oraz gospodarki odpadami przekazali mi listę spraw, które uważają za szczególnie ważne do podjęcia. Muszę dokładnie zapoznać się z propozycjami, zanim zdecyduję o kształcie ministerialnej nowelizacji. Rekomendacje liczą 40 stron, zawierają konkretne propozycje przepisów wraz ze zdaniem odrębnym niektórych członków zespołu. Nie wszystkie propozycje zyskały jednomyślność - powiedział Maciej Grabowski, minister środowiska.

Rekomendacje, obok wskazania odpowiedzi na znane nam wcześniej problemy, koncentrują się na tym, żeby gminy działały w sposób bardziej uporządkowany, ale także otrzymały narzędzia do skutecznego egzekwowania zobowiązań firm odbierających i przetwarzających odpady. Ministerstwo w sposób ciągły monitoruje funkcjonowanie ustawy. Naszej propozycji zmian w ustawie, stworzonej na bazie rekomendacji i naszej wiedzy, można się spodziewać w lipcu.

Nowe definicje ustawowe

Zespół zaproponował doprecyzowanie szeregu przepisów, poczynając od definicji ustawowych. Za niezbędne uznano m.in. wyraźne wskazanie, że definicja właściciela nieruchomości obejmuje zarządy spółdzielni.

Rekomendacje wskazują na potrzebę silniejszego wskazania gminom, aby szacowanie stawek odbywało się na podstawie rzetelnej analizy kosztów. Postulowane jest rozszerzenie przepisów karnych o narzędzia dla samorządów do sprawowania skutecznego nadzoru nad firmami gospodarującymi odpadami w gminach. Szczególnie ważne w tym kontekście jest oddzielenie przetargu na odbiór od przetargu na zagospodarowanie śmieci, co pozwoli lepiej monitorować cały system.

Obowiązkową selekcję odpadów rozumiem jako wyraźne wskazanie dla samorządów, że chcemy w Polsce stworzyć nowoczesny, zgodny z dyrektywą ramową o odpadach, system segregacji śmieci. Jedynym narzędziem, którym chcemy przekonać mieszkańców do sortowania, pozostanie już obowiązująca wyższa stawka za odpady zmieszane - skomentował minister środowiska.

Główne propozycje Zespołu:
1) Doprecyzowanie pojęć używanych w ustawie, na przykład nieruchomości zamieszkałych i niezamieszkałych, co pozwoli uniknąć wątpliwości dotyczących zasad naliczania stawek dla domków letniskowych czy hoteli.
2) Dookreślenie, że zarząd spółdzielni mieszkaniowej jest również właścicielem nieruchomości w rozumieniu ustawy. Celem propozycji jest jasne opisanie roli spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych w procesie gromadzenia deklaracji i składek.
3) Jasno sprecyzowany zakres obowiązków gmin – ogólne sformułowania w przepisach powodują różne ich interpretowanie.
4) Możliwość przyznania gminie prawa do przekazywania, w drodze porozumienia, niektórych zadań ustawowych do wykonania innym podmiotom, na przykład organizacji punktów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK).
5) Sformułowanie przepisu wprowadzającego obowiązek selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Celem jest realizacja dyrektywy ramowej o odpadach, od 2015 ta zasada ma obowiązywać w całej UE.
6) Wprowadzenie obowiązku podejmowania przez radę gminy uchwały określającej zasady zorganizowania i funkcjonowania gminnego systemu postępowania z odpadami komunalnymi (przy jednoczesnym wyłączeniu tych kwestii z regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, uchwała ta ma zastępować regulamin, uchwałę w sprawie szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zamian za uiszczoną przez właściciela nieruchomości opłatę, uchwałę w sprawie przejęcia obowiązku wyposażenia nieruchomości w pojemniki, uchwałę w sprawie dodatkowych usług oraz wysokości cen za nie).
7) Oddzielenie przetargu na odbiór od przetargu na zagospodarowanie odpadów komunalnych oraz jasne wskazanie, że w umowie z odbierającym odpady komunalne gmina wskazuje regionalną instalację, do której zostaną skierowane odpady komunalne. To rozwiązanie służące poprawie jakości monitorowania i nadzorowania przez gminy firm gospodarujących odpadami.
8) Określenie możliwości pokrycia kosztów działalności edukacyjnej z wpływów z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
9) Doprecyzowanie przepisów karnych jako narzędzia dla gmin do lepszego nadzoru nad firmami odbierającymi i przetwarzającymi odpady.
Zespół przekazał również rekomendacje dotyczące nowelizacji ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, w zakresie dotyczącym kwestii związanych z odpadami komunalnymi, w szczególności zapewniających prawidłowe funkcjonowanie instalacji, w których przetwarzane będą odpady komunalne.

Propozycje Zespołu zostaną poddane analizie i na ich podstawie zostaną określone kierunki ewentualnej nowelizacji ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

(MOS)