1. Treść protokołu

Definicja „terenu budowy" wynika z art. 3 pkt 10 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) – dalej pr. bud. Przez teren ten należy rozumieć przestrzeń, w której prowadzone są roboty budowlane, wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy.
Zgodnie treścią art. 647 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) – dalej k.c. – przekazanie terenu budowy jest obowiązkiem inwestora, zaś przejęcie tego terenu od inwestora jest obowiązkiem wykonawcy. Z momentem przejęcia placu budowy wykonawca zobowiązany jest do wykonania odpowiednich prac przygotowawczych, takich jak prace geodezyjne czy niezbędne przyłącza do infrastruktury. Istotnym skutkiem dokonania protokolarnego przejęcia terenu budowy jest odpowiedzialność od tego momentu obciążająca wykonawcę za szkody powstałe na przekazanym mu terenie (art. 652 k.c.).

Zgodnie z art. 22 pkt 1 pr. bud. protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy należą do podstawowych obowiązków kierownika budowy. Protokół przekazania placu budowy powinien zawierać oznaczenie stron, miejsca i daty sporządzenia, nazwę inwestycji, jak też określenie miejsca położenia terenu budowy, za pomocą adresu, numerów działek i innych cech charakteryzujących ten teren. Protokół powinien odpowiadać rzeczywistemu stanowi faktycznemu i określać zawarte w nim informacje możliwie precyzyjnie.
Protokół winien potwierdzać kontrolę stron co do prawidłowego wyznaczenia przebiegu granic terenu budowy. Przydatne jest sprecyzowanie, jak granice tego terenu odnoszą się do granic nieruchomości i działek geodezyjnych, na których teren budowy jest usytuowany, w tym również, czy granice nieruchomości (terenu budowy) są oznaczone kamieniami granicznymi, oraz wskazanie, czy przedmiotowy teren jest ogrodzony, ewentualnie w jaki sposób, jak też określenie spełnienia innych obowiązków przekazującego w zakresie organizacji placu budowy.
Protokół przekazania terenu budowy powinien zawierać informacje o tym, jakie działania związane z przygotowaniem procesu inwestycyjnego zostały na danym terenie już wykonane przez inwestora lub innych wykonawców, czy zostały wykonane uprzednio np. prace geodezyjne bądź niwelacyjne, mające charakter prac przygotowawczych. Jest to o tyle istotne, że w myśl art. 41 pr. bud. rozpoczęcie budowy następuje z chwilą podjęcia prac przygotowawczych na terenie budowy, a tym samym w świetle art. 28 pr. bud. pozwolenie na budowę na ten moment powinno być stwierdzone ostateczną decyzją administracyjną. Rozpoczęcie robót i związane z tym przekazanie terenu może także nastąpić po dokonaniu przez inwestora zawiadomienia organu, który wydał pozwolenie, oraz projektanta sprawującego nadzór nad zgodnością realizacji budowy z projektem o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych, na które jest wymagane pozwolenie na budowę, co powinno mieć miejsce co najmniej na 7 dni przed ich rozpoczęciem.

Jeżeli konieczne jest wykonanie przez wykonawcę określonych prac przygotowawczych bądź usunięcie jakichś przeszkód, aby możliwe było zrealizowanie inwestycji, protokół powinien zawierać odpowiednią informację w tym zakresie. Dotyczyć to może na przykład pozostawania na placu pozostałości prac rozbiórkowych wykonanych przez innych wykonawców czy też stanu powierzchni ziemi – zdjęcia warstwy humusowej czy ilości wody stojącej na gruncie. Ważną informacją z punktu widzenia potencjalnej odpowiedzialności jest także opis istniejącej zieleni, w tym zadrzewień, a szczególnie, czy dokonane zostały wycinki albo przeniesienia elementów tej zieleni, szczególnie zieleni wysokiej. Wycinka drzew lub krzewów albo przeniesienie zadrzewień odbywać może się bowiem wyłącznie co do zasady na podstawie zezwolenia wójta, burmistrza albo prezydenta miasta wydawanego w trybie art. 83 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 z późn. zm.), którego uzyskanie winno stanowić element przygotowania realizacji budowy, zaś uchybienie temu obowiązkowi zagrożone jest karami pieniężnymi. Strony powinny także określić w protokole, czy dojazd do terenu budowy jest zgodny z układem komunikacyjnym przewidzianym w projekcie lub pozwoleniu na budowę, co ma praktyczne znaczenie m.in. ze względu na konieczność ustalenia sposobu dowozu materiałów budowlanych czy możliwość ruchu określonych maszyn, za pomocą których mają być realizowane roboty budowlane, a tym samym może mieć wpływ na terminowość realizacji robót.
(...)