Odpowiedź: przekazanie towaru handlowego (samochodu) na własne potrzeby wspólnika nie jest dla niego przychodem. Natomiast na spółce cywilnej będzie ciążył obowiązek wyksięgowania wydatku poniesionego na zakup tego towaru z kosztów uzyskania przychodów. Jednocześnie ww. zdarzenie nie podlega opodatkowaniu VAT, o ile spółka nie nabywała części składowych do tego samochodu. Przyjmując, że przekazanie pojazdu na cele prywatne wspólnika nie jest objęte VAT, czynność tę spółka może udokumentować wystawiając dowód wewnętrzny.
 
Uzasadnienie: zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - dalej u.p.d.o.f., kosztami uzyskania przychodów są wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, za wyjątkiem kosztów, które ustawodawca wymienił w art. 23 ust. 1. u.p.d.o.f. Przekazanie towaru handlowego na potrzeby prywatne (np. wspólnika spółki) spowoduje zmianę jego kwalifikacji. Kwota wydana na jego zakup stanie się wydatkiem, który nie jest kosztem uzyskania przychodu. W związku z tym należy ją wyksięgować z kolumny 10 podatkowej księgi przychodów i rozchodów ("Zakup towarów handlowych i materiałów wg cen zakupu"). Zapisu należy dokonać ze znakiem minus bądź kolorem czerwonym, zgodnie z § 12 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów - dalej r.p.k.p.r. Dodatkowe uwagi lub adnotacje, dotyczące ww. zdarzenia gospodarczego, podatnik może, choć nie ma takiego obowiązku, zamieścić w kolumnie 16 księgi "Uwagi".
Jednocześnie dodać należy, że r.p.k.p.r. nie wskazuje na podstawie jakiego dokumentu księgowego należy zewidencjonować wycofanie towaru handlowego na potrzeby prywatne wspólnika. Z przepisów r.p.k.p.r., tj. z § 12 ust. 3 wynika natomiast, że podstawą zapisów w księdze są dowody księgowe, którymi są faktury, faktury VAT RR, rachunki oraz dokumenty celne oraz inne dowody stwierdzające fakt dokonania operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem zawierające pewien zakres danych wskazanych w ww. przepisie.
W świetle powyższego, to według jakiego dokumentu należy udokumentować wycofanie towaru handlowego z działalności na cele prywatne zależy zatem od tego, czy czynność tę należy udokumentować fakturą. Kwestię tę rozstrzygają z kolei przepisy ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - dalej u.p.t.u.
Jak zaś wynika z art. 7 ust. 2 u.p.t.u., opodatkowaniu VAT podlega przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia;
2) wszelkie inne darowizny
- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Zatem spółka cywilna będzie miała obowiązek naliczenia VAT od czynności polegającej na wycofaniu samochodu (towaru handlowego) z działalności w celu przekazania go do celów prywatnych wspólnika, o ile przysługiwało jej prawo do odliczenia VAT od nabycia tego pojazdu, w całości lub w części, albo części składowych do niego.
Zakładając, że spółce cywilnej nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT przy zakupie części składowych do ww. samochodu, jego przekazanie na cele wspólnika nie podlega opodatkowaniu, gdyż przy jego zakupie spółka nie mogła skorzystać z prawa do odliczenia podatku. Marża w podatku VATto różnica pomiędzy kwotą należności, jaką ma zapłacić nabywca towarów lub usług, a ceną nabycia, pomniejszoną o kwotę podatku. W takim przypadku sprzedawca nalicza i odprowadza podatek VAT tylko od marży, jaką naliczył, sprzedając towar lub usługę. W przypadku faktury VAT marża nie ma możliwości odliczenia VATz faktury zakupu.
Ponieważ czynność wycofania towaru handlowego na potrzeby prywatne wspólnika nie podlega VAT, nie należy jej dokumentować fakturą.
W konsekwencji dla celów dowodowych ww. zdarzenie należy potwierdzić tzw. innym dowodem, o którym mowa w § 12 ust. 3 r.p.k.p.r.
Dokument ten stosownie do pkt 3 ww. paragrafu powinien zawierać:
1) dane wystawcy lub wskazanie stron (nazwę i adresy) uczestniczących w operacji gospodarczej,
2) numer i datę wystawienia oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej (jeżeli data operacji odpowiada dacie wystawienia dowodu, wystarczy podać ją raz);
3) przedmiot operacji gospodarczej,
4) ilość i wartość pobranych towarów,
5) podpisy osób uprawnionych do dokumentowania operacji gospodarczych w firmie,

6) oznaczenia (np. numer) umożliwiające powiązanie dowodu z zapisami księgowymi dokonanymi na jego podstawie.